Afrim Karagjozi SB0006
New product
Profesor doktor Afrim Karagjozi ka hapur siparin e një drejtimi tjetër të rëndësishëm të studimeve albanalogjike me renditjen në mënyrë skrupuloze e profesioniste të udhëpërshkrimeve të zonjave angleze në Shqipëri. Deri më tash jemi njohur me udhëpërshkrimet dhe literaturën e udhëtimit të shkruar kryesisht prej diplomatëve, piktorëve, oficerëve, pra një perspektive mashkullore, kurse tani kemi në dorë portretin e zonjave angleze, nga mund të studiohet sesi bota viktoriane femërore angleze e pa Shqipërinë
899 Items
Shtëpia Botuese | Skanderbeg Books | |
ISBN | 9789928427984 | |
Viti i botimit | 2016 | |
“Grand Tour”, udhëtime dhe zonjat angleze në Shqipëri*
Do ketë qenë shumë e çuditshme për popullsinë shqiptare të mesit të shekullit të XIX, të shikonin mes rrugëve, shtigjeve dhe shkrepave të tyre gra udhëtare që përshkruanin vendin e tyre. Në kulturën dominante mashkullore vendase, kjo gjë ishte diçka e paperceptueshme dhe e paimagjinueshme, ndërsa në kulturën angleze viktoriane, sapo kishte filluar të merrte udhë. Kultura është kontakt dhe bashkëveprim, por sot në fakt ne njohim vetëm përshtypjet e zonjave angleze që udhëtuan nëpër Shqipëri të mbledhura si gur mozaiku në këtë punim me shumë vlerë nga profesor Afrim Karagjozi, dhe për fat të keq, nuk kemi edhe shënime nga eksponentë të kulturës shqiptare të asaj kohe rreth përshtypjeve të tyre nga udhëtimet e këtyre zonjave angleze në Shqipëri. Fillimisht kishin qenë zonjat e ambasadorëve që shoqëronin bashkëshortët e tyre në udhëtimet diplomatike dhe më vonë, me fillimet e Revolucionit industrial, përparimet teknologjike dhe përmirësimi i mjeteve të komunikimit, fillojnë të udhëtojnë në Ballkan dhe gra të shtresës së mesme dhe të profesioneve të lira, kryesisht infermiere dhe studiuese.
Ky fenomen i njohur mirë në kulturën angleze i nisur që herët dhe i emërtuar si Grand Tour për fisnikërinë dhe shtresat e pasura, udhëtim të cilin e kishin ndërmarrë Lord Byron dhe Hobhouse, dr. Henri Holland, Thomas Hughes dhe Disraeli nga gjysma e dytë e shekullit XIX, do të bëhej i mundur falë zhvillimeve të mjeteve të transportit, rritjes së interesit të publikut nëpërmjet literaturës së botuar prej tyre edhe për shtresën e mesme, tregtarë, administratorë, studiues etj. Si rezultat i këtyre zhvillimeve, numri i udhëtarëve europianë që vizitonin Shqipërinë, vazhdoi të rritej ndjeshëm. Për herë të parë në këtë kohë, vendin tonë e vizitojnë edhe udhëtare femra siç është rasti i udhëtares dhe antropologes Mery Edith Durham, e cila ka lënë disa shënime interesante, ka botuar libra rreth Shqipërisë dhe ka koleksionuar kostume popullore që sot ruhen dhe ekspozohen në muzetë e Britanisë së Madhe. Për shkak të kontributit dhe përfshirjes së saj në çështjen kombëtare shqiptare, emri i saj është shndërruar në një mit që dëshmon pjesëmarrjen e të huajve në pavarësinë e Shqipërisë, por në të njëjtën kohë ka lënë paksa në hije shënimet e udhëtimit dhe librat me tematikë shqiptare të udhëtareve të tjera angleze që u përfshinë në fenomenin e udhëtimit që nga mesi i shekullit XIX e në vazhdim në Shqipëri.
Përshtypjet dhe mbresat e zonjave angleze që vizituan Shqipërinë, sigurisht, ashtu si e gjithë literatura e udhëtimit, para se të jenë tekste të mirëfillta dëshmitare të ngjarjeve dhe dukurive sociale të kohës, janë edhe tekste që mbartin në vetvete orientalizmin dhe paragjykimin e tjetrit, koncepte që përcaktoi qartë Edward Said në veprën e vet, “Orientalizmi”(1978). Shqipëria dhe territoret ku banonin në shumicë shqiptarë në gjysmën e dytë të shekullit XIX, vazhdonin të ishin ende të panjohura dhe të ngjallnin kërshëri në Europë. Kjo mosnjohje dhe kërshëri, përkthehej shpeshherë në përshkrime për të shuar etjen e një publiku që dëshironte të njihte sa më shumë për këto territore që konsideroheshin si Orient, por në të njëjtën kohë ishin shumë afër, në Europë. Saidi përcakton në veprën e vet se “orientalizmi është një shpërndarje e shqetësimit gjeopolitik në tekste estetike, shkollore, ekonomike, sociologjike, historike dhe filologjike”. Ky shqetësim gjeopolitik reflektonte edhe politikat britanike në rajon në ruajtjen e status quo-s të vazhdimit të dominimit osman në Ballkan, si kundërpeshë e ambicieve sllave dhe austro-hungareze. Për këtë arsye, shpeshherë gjejmë përshkrime romantike, si dhe të udhëtarëve më të hershëm të kostumit popullor shqiptar, të përfaqësuar nga fustanella, dhe shumë pak detaje rreth jetës politike dhe ambicieve për përparim të popullsisë shqiptare.
Jeta sociale shqiptare, edhe pse e përshkruar në mënyrë piktoreske, prezantohet më e plotë kur citohen detaje historike që dëshmojnë vjetërinë e shqiptarëve si etni dhe popullsi në këto territore, por ndonjëherë ajo edhe paragjykohet nga njohjet e përcipta rreth vendeve dhe popullsisë që jetonin aty. Shpeshherë, udhëtarët e huaj që vizituan territoret shqiptare kanë qenë të influencuara nga filo-helenizmi dhe pan-sllavizimi, dy rrymave të fuqishme kulturore europiane të kohës, që në vetvete mbartnin dhe shqetësime politike dhe gjeostrategjike. Territoret shqiptare shpeshherë shikoheshin si zgjatime të natyrshme të ambicieve greke apo sllave në rajon, çka sillte dhe mospërputhje midis pritshmërisë së udhëtarëve dhe realitetit. Kjo është arsyeja që ndonjëherë në udhëpërshkrimet e tyre, gjenden përcaktime për Kosovën si “Serbia e Vjetër” apo për popullsinë e jugut të Shqipërisë, të qendrave si Delvina si helene. Gjithsesi, këto lajthitje që nuk i përgjigjeshin realitetit, pasi edhe nëpërmjet përshkrimeve të popullsisë të këtyre territoreve nga vetë zonjat udhëtare, gjejmë përcaktimet dhe karakteristikat e popullsisë shqiptare, nuk cenojnë rëndësinë e madhe të tyre kulturore dhe dëshmitare të një kohe kur popullsia shqiptare po kalonte në procesin e ringjalljes së vet kombëtare.
Shënimet e udhëtimit të zonjave angleze, mund të ndahen në shënime udhëtimi që pasqyruan me detaje botën shqiptare, siç janë shkrimet dhe librat e Edit Durham dhe Margaret Hasluck që jetuan për një kohë të gjatë në Shqipëri dhe shënimeve piktoreske udhëtimi dhe letërsie fiksionitë zonjave të tjera që rastësisht fati e solli të vizitojnë Shqipërinë. Durham dhe Hasluck dallojnë sigurisht mes tyre, sepse vepra që kanë lënë pas vazhdon të mbetet ende një burim informacioni i admirueshëm dhe që shpeshherë është marrë në konsideratë dhe nga historianët e mëvonshëm rreth Ballkanit dhe Shqipërisë. Historianët e mëvonshëm të Ballkanit, kanë përdorur rregullisht citime nga veprat e saj, ku sipas Noel Malcom, ajo ishte “një nga vëzhguesit e huaj me perceptimin më të mirë të ngjarjeve”. Në shkrimet e saj të mbushura gjithë informacion për Ballkanin, fillon e merr jetë një perceptim më realist i rajonit dhe ka një distancim shumë qartë nga qëndrimi pro-otoman i udhëtarëve të tjerë britanikë. Ajo është nga të parët udhëtarë që njeh dhe bën të qartë për shembull dallimin midis otomanëve dhe shqiptarëve myslimanë si një kombësi e veçantë. Po kështu, në veprat e saj, shqiptarët nuk thirren me emërtimin e gjuhës turke-arnaut, por me emrin që popullsia e identifikon veten si Shkypitiar. Denoncimi i ambicieve të nacionalizmit të pafre të serbëve, malazezve, grekëve dhe bullgarëve, shpeshherë u interpretua si ekzagjerim i tepruar i Durhamit dhe se shkaqet e këtyre luftërave ishin më tepër jashtë Ballkanit, sesa brenda tij. Gjithsesi, përsëritja e ngjarjeve në vitet ’90 në Ballkan, tregoi se shumë nga prognozat e saj ishin të sakta dhe shumë studiues dhe politikanë e rilexuan për të kuptuar sërish rrënjët e konflikteve. Ky tipar e bën atë krejt të veçantë nga gjithë udhëtarët e tjerë britanikë që vizituan Ballkanin, pasi ky rilexim mund të quhet kthimi tjetër i saj në Ballkan, gjë që nuk i ka ndodhur asnjë udhëtari tjetër britanik.
Është fat dhe njëkohësisht një koincidencë e këndshme që zonjat e rritur në moralin viktorian, gjetën në natyrën, shkrepat, jetën sociale në Shqipëri, një strehë ku primitivizmi dhe prapambetja nuk u kthyen në mjete përçmimi dhe nënvlerësimi të kulturës së tjetrit, por përkundrazi, mikpritja dhe bujaria shërbyen si pasaportat më të mira të përfaqësimit tonë në Europë. Duket sikur bota e vjetër kalorësiake e Mesjetës kishte mbijetuar në mënyrë të pavetëdijshme mes shqiptarëve, dhe vazhdonte të transmetonte ende vlera humanizmi. Në këto shënime e gjen gjithë hartën e etnosit shqiptar në Ballkan, nga Kosova, në Manastir, Ohër e Strugë, Shqipërinë e sotme, por edhe në Selanik e Stamboll, duke qenë në këtë mënyrë jo vetëm shënime dëshmi të shpërndarjes së kësaj popullsie në rajon, por në të njëjtën kohë edhe dëshmi të rëndësishme antropologjike e sociale që meritojnë një studim të veçantë.
Profesor doktor Afrim Karagjozi ka hapur siparin e një drejtimi tjetër të rëndësishëm të studimeve albanalogjike me renditjen në mënyrë skrupuloze e profesioniste të udhëpërshkrimeve të zonjave angleze në Shqipëri. Deri më tash jemi njohur me udhëpërshkrimet dhe literaturën e udhëtimit të shkruar kryesisht prej diplomatëve, piktorëve, oficerëve, pra një perspektive mashkullore, kurse tani kemi në dorë portretin e zonjave angleze, nga mund të studiohet sesi bota viktoriane femërore angleze e pa Shqipërinë. Një pasqyrë shumë e rëndësishme për të dy popujt dhe kulturat që përfaqësojnë, pra një histori sociale dhe antropologjike e shqiptarëve dhe imazhi dhe perceptimi i Ballkanit dhe Shqipërisë nëpërmjet Feminizmit, që një shekull më vonë do të kthehej në një rrymë të mendimit kulturor europian. Në këtë mënyrë, këto tekste kthehen në pararendëse të studimit të perspektivës feministe rreth Shqipërisë dhe shqiptarëve, pasi të gjitha udhëtaret, me përjashtim të Durhamit dhe Margaret Hasluck që u përfshinë edhe emocionalisht në çështjen shqiptare, janë dëshmitare të ftohta ndaj realitetit dhe shkruajnë atë çka ato konstatojnë.
Parë në këtë drejtim shënimet e udhëtimit të këtyre zonjave të nderuara angleze, rifitojnë një vlerë të çmuar përmes rileximit të krahasuar të asaj çka perceptonte dhe njihte publiku anglez rreth një shekull më parë dhe atë çka arritur të njihet sot Shqipëria dhe shqiptarët në Britaninë e Madhe. Rrallëherë ndodh që të kesh një pasqyrë ku mund të shikosh të shkuarën, jo vetëm nga pikëpamja historike përmes dokumentacionit, por edhe përmes teksteve të tilla nga perspektiva antropologjike, sociale, kulturore e feministe. Ky libër, në këtë mënyrë, është një ftesë sa për të njohur të shkuarën, po aq dhe të sotmen, ndaj me të drejtë do të radhitet në serinë e veprave albanologjike që na ndihmojnë të njohim veten, po aq dhe tjetrin.
Dorian Koçi
Lloji i botimit | Hard Copy |
pages | 130 |
ISBN | 9789928427984 |
Shtëpia botuese | Skanderbeb Books |
Viti i botimit | 2016 |
Vendodhja e botimit | Tirane |
Gjuha | Shqip |
Tipi i publikimit | Libër |
Grupmosha e leximit | mbi 18 vjeç |
Statusi | I ri |
Numri i botimeve | I parë |
Për të gjithë që e duan PUSHTETIN, duan ta kuptojnë PUSHTETIN dhe duan të mbrohen nga PUSHTETI
Në sfondin e romanit përshkruhet Ponti deri në periudhën e shkëmbimit të popullsive, homogjenizimi i racave me hallkë lidhëse, por edhe si alibi, fenë, frika, nacionalizmi dhe intoleranca që kultivuan xhonturqit dhe në vazhdim qemalistët, jeta e përditshme në vitet e para të Bashkimit Sovjetik, përndjekjet e grekëve në kohën e Stalinit, kampet e punës në...
Mjaftoi një “gënjeshtër e vogël” e mamit për pyetjen e saj se si lindin bebet, që në mendjen e Amelit të ndizej një imagjinatë e madhe, sa ndërtoi një supermarket gjigant, ku shiteshin fara bebesh… Por, si mund të shkonin ata në këtë supermarket të largët, për të blerë një farë bebeje? Këto dhe ndodhi të tjera të këndshme lindën nga disa gënjeshtra të...
Zbavitu dhe lexo këto përralla të bukura me princeshat e magjishme. Ktheji 6 librat me shpinë dhe shfaqi që të krijosh figurën me princesha.
Përmes aktit të të menduarit Dekarti na shpalos kështu mënyrën e vetme sesi mund të ndërtojmë themele të forta kundrejt njohjes, duke u nisur nga dyshimi metodik.
Në këtë libër, autorët paraqesin në mënyrë mjaft të thelluar Çrregullimin i quajtur deficit i vëmendjes dhe Hiperaktivitetit ose siç njihet në nivel ndërkombëtar Attention deficit hyperactyvity disorder (ADHD)
Libri "Integrimi i traumës dhe lëvizjet e syve" ofron një eksplorim interesant të neuroterapisë, një formë inovative terapie që integron qasje të ndryshme terapeutike si EMDR, NLP, hipnozë, Gestalt dhe përvoja somatike për të ndihmuar pacientët të kapërcejnë traumat dhe të integrojnë përvoja të vështira.
Ky libër është pa asnjë dyshim më i miri nga zhanri i botimeve të vetëndihmesës dhe vetëshërimit për faktin se fuqia e mendjes dhe potenciali i saj për të ndikuar në shëndetin dhe mirëqenin e trupit ilustrohen në mënyrë të përsosur me fakte shkencore.
Ky botim është një përmbledhje studimesh dhe artikujsh me rastin e 140vjetorit të themelimit të Shoqerisë e të shtypuri shkronja shqip. Në të paraqiten materiale që nga koha e themelimit të kësaj shoqërie (1879) si Kanonizma e Shoqërisë, Shkonjëzatë shqip pra alfabeti shqip (i njohur si Alfabeti i Stambollit), komisioni i të cilit përbëhej nga figura si...
: Përpjekja Shqiptare ishte një revistë e përmuajshme kulturore e botuar nga tetori i vitit 1936 deri në mars të vitit 1939. Ajo u botua në 27 numra dhe preku pothuajse çdo fushë të jetës kulturore e shoqërore të Shqiperisë së atyre viteve. Revista u themelua nga publicistët e njohur të kohës, Branko Merxhani e Petro Marko.
Morali i biznesit dhe tregtisë në 40 Hadithe është një libër në formën e një këshilluesi moral për biznesin.
Materiali i klasës së tetë është matrioshka e sipërme e kësaj kolane botimesh. Me një gjuhë më të pasur materiali shkollor shtjellon kuptimin dhe nevojën e fesë. Është feja që ndihmon njeriun që të pranojë realisht rrethanat ku jetojmë, për të mos ju nënshtruar fatkeqësive dhe vështirësive që sjell jeta e përditshme. Feja ka qenë pasuese e rregullt e...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i shtatë, për klasën e shtatë të shkollës 9vjeçare. Ashtu si dhe në vëllimet pararendëse, edhe në këtë vëllim parashtrohen në përmasa didaktike themelet e besimit islam si dhe njohuria e nevojshme për to. Ky vëllim gjithashtu paraqet edhe aspekte të tjera të jetës së besimtarëve si mirënjohja,...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i gjashtë, për klasën e gjashtë të shkollës 9vjeçare. Në këtë vëllim autorja jep njohuri mbi Islamin, duke u fokusuar në njohjen e mësimeve bazë, kuptimin e fjalës Islam si dhe shpjegimin e shtyllave të fesë. Libri është i ndërtuar me një gjuhë të thjeshtë dhe të kuptueshme. Më tej në libër...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i pestë, për klasën e pestë të shkollës 9vjecare. Po ashtu si libri për klasën e katërt, edhe ky vëllim ruan formatin e libërrevistës. Edhe materiali brenda tij ka në kapërcyell vëllimin e katërt. Libri ka një raport të përmbysur të materialit analitik me atë grafik. Kjo vjen natyrshëm sepse kemi...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i katërt, për klasat e katërta të shkollës 9vjeçare. Materiali është në formën e një reviste ku autorët i janë përshtatur moshës së kësaj klase, duke e pasuruar materialin me vizatime, skica, poezi dhe tregime në kontekstin e besimit në Zot. Teksti orientohet edhe në rritjen e vlerave për edukimin...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i tretë i serisë, për klasën e tretë të shkollës 9vjeçare. Autorët kanë synuar që në këtë vit shkollor të kësaj kategorie moshe, tju mësojnë fëmijëve udhëzimet e fesë islame, të dërguarit e Zotit, mirësjelljen në shoqëri dhe në familje, miqësinë etj. Teksti është i pajisur me ushtrime zbavitëse,...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i dytë i serisë për klasën e dytë të shkollës 9vjeçare. Autori me një alternim të materialit grafik me tekstin e shkruar, zbërthen në gjuhen e thjeshtë dashurinë për shoqërinë, kuptimin e fjalës Islam, kujdesin e Zotit për gjithësecilin, si dhe disa prej ritualeve bazë të fesë islame dhe kuptimin e...
Pjesë e kontributit të Fondacionit ALSAR në fushën e publikimeve dhe atë të arsimit, janë edhe botimet në seri MësimBesimi të cilat janë përshtatur për nxënësit e shkollave të ciklit 9vjeçar dhe të shkollave të mesme. Këto botime në përputhje me moshën dhe përmbajtjen, zhvillojnë në mënyrë didaktike njohuritë fillestare mbi besimin, edukimin qytetar dhe...
Në historinë e shtypit shqip, kjo gazetë njihet si një e përjavshme politike, shoqërore, kulturore, letrare, historike, me katër faqe, që u shtyp në shtypshkronjën Mbrothësia të Kristo Luarasit, me shkronjat e alfabetit të Stambollit.
Islamizimi i Shqipërisë nën Turqit vjen për herë të parë në lëmin shqiptar të botimeve dhe është një prej dy botimeve madhore të autorit mbi Shqipërinë. Ky librër është një tezë magjistrature e paraqitur në Universitetin e Bostonit në vitin 1941, por e pabotuar më parë. Ky botim shoqërohet me tekstin orgjinal në anglisht, për ti dhënë mundësi çdo të...
Kjo vepër e Prof. Dr. Mehmet Maksudo?lu, Historia Osmane dhe Institucionet vjen në ribotimin e saj të tretë në gjuhën shqipe. Qoftë për nga metodologjia, qoftë për nga analiza krahasimtare, qoftë për nga përfundimet historike të shumë elementëve të periudhës Osmane, ky libër përbën një tekst të rëndësishëm studimor në këtë fushë.
Tragjedia me tre akte Helena është një vepër letrare që falë njohjes së historisë dhe vërtetësisë së paraqitjes arrin të realizohet artistikisht.
Veprat e Hafiz Ali Korçës i përkasin fushës së gjuhës, letërsisë, publicistikës, Islamit, përkthimit etj. Në secilën vepër të tij, H. A. Korça ka arritur të paraqesë dhe të trajtojë probleme të rëndësishme që ndërlidhen me kombin shqiptar, por edhe me kulturën shqiptare në përgjithësi.
Ky libër nga profesori tetovar Metin Izeti është një shtjellim i fenomenit të mevludit ndër shqiptarët.
Ky libër dygjuhësh, shqip dhe boshnjakisht, përbëhet nga materiale të ndryshme të autorit e diplomatit të karrierës z. Shaban Murati, të mbledhura ndër vite.
Kjo vepër e njohur e rilindasve tanë të shquar, vepër e përbashkët e S. Frashërit, Pashko Vasës dhe Jani Vretos, qëndron në themelet e shqipes që njohim dhe shkruajmë sot.
Në ngjarjet zhvillimore të historisë së Shqipërisë dhe të kulturës shqiptare në veçanti ndalimi i besimit, mund të cilësohet me përmasat e një fatkeqësie në historinë tonë moderne.
Konferenca e mbajtur me rastin e kremtimit të 20vjetorit të hyrjes së trupave të NATOs në Kosovë, ka gjetur pasqyrim në botimin Shtetformimi i Kosovës dhe Shqipëria: Sfidat dhe perspektivat.
Ai nxiti kërshërinë e shumë e shumë udhëtarëve, poetëve, artistëve të huaj për Shqipërinë e shqiptarët. Ky libër është një shenjë e thjeshtë dashurie e mirënjohjeje për këtë mik të madh.