Njëzet vjet pas Ungjilli sipas Jezu Krishtit, José Saramago i kthehet përsëri trajtimit të fesë me një prozë të përsosur për nga stili dhe për nga ironia. Romani Kaini tregon luftën mijëravjeçare midis njeriut dhe Zotit, midis krijuesit dhe krijesës së tij. Romani Kaini është vepra më e madhe e shkrimtarit, pjekuria e të cilit ndoshta nuk është shpalosur...
Në përkthimin e Nasi Lerës vjen ne shqip një tjetër roman i nobelistit të shquar portugez Jose Saramago Le te ulerijme është romani ku kthehen sërish heronjtë e paharruar të romanit Verbëria.
Shkrimeve në prozë e atyre poetike, që i dhuruan famën, Saramago u vë përkrah shkrimet dramatike, ku procesi krijues u nënshtrohet po të njëjtave parime, që mbajnë më këmbë pjesën tjetër të prodhimtarisë së tij, kjo e fundit e bazuar në ndërthurjen mes kohës historike e kohës së trillimit.
Perëndia dorace është pa dyshim kryevepra e José Saramagos, vepra më e përkthyer e tij, romani që ka fituar më tepër çmime, mes të cilëve edhe Çmimin e Madh të Romanit dhe Novelës së Pen Klubit, 1983.
Tertuliano Maksimo Afonsoja, mësues historie në një lice, tridhjetë e tetë vjeç, i ndarë nga gruaja dhe që jeton vetëm, i tmerruar, zbulon kopjen e tij të përkryer në një film të marrë me qera rastësisht në një video - klub. I mbërthyer nga një hutim i madh, fillon dhe sheh filma të tjerë, vërteton zbulimin e vet, pyet producentët dhe shpërndarësit e...
Në vitin 1551, mbreti i Portugalisë, Zhoa III, i dhuroi kryedukës Maksimilian të Austrisë, dhëndrit të Karlit të Pestë, një elefant të Azisë, së bashku me kujdestarin e tij, Subhronë. Nga Lisbona në Vjenë, duke kaluar përmes rrafshnaltave të Kastijës, Mesdheut, Xhenovës dhe rrugëve të Alpeve, Salomoni, objekt strategjish absurde, përshkon Europën sipas...
Sikur José Saramago të kishte jetuar disa shekuj më parë, pa asnjë dyshim që ky ungjill i pestë do t'i kishte marrë mbi vete rrufetë e Kishës dhe do t'i kishte kushtuar turrën e druve. Por, të kundërshtosh sot një histori, që prej dy mijëvjeçarëve është pjesë e së shenjtës, është kujtesë simbolike dhe model i qytetërimit tonë; ajo nuk përbën më herezi apo...
"Shpesh njerëzit tregohen të verbër, apo bëjnë sikur. Kjo është një nga arsyet që kam shkruar romanin tim "Verbëri", të cilit ju i dhatë çmim. Gëzohem që më vlerësuat pikërisht për atë libër që e kam në zemër." Pas romanit "Murtaja" të Albert Kamysë, askush nuk ka ditur të përshkruajë një ankth kolektiv kaq metaforik dhe kaq real siç e përshkruan romani...