Ernesto Sabato BPS0054
Libër i ri
"Mbi heronjtë dhe varret", nga Ernesto Sabato, i sjellë në shqip nga Bajram Karabollit, konsiderohet një nga romanet më të mirë të shek. XX
Ky libër nuk është më në stok
Shtëpia Botuese | Pika pa Sipërfaqe | |
Pjesë nga libri
Më quajnë Fernando Vidal Olmos, u linda më 24 qershor 1911 në Kapiten Olmos, një fshat i provincës së Buenos Airesit, që mban emrin e stërgjyshit tim. Jam një metër e shtatëdhjetë i gjatë, peshoj rreth 70 kilogramë, me sy gri në të gjelbër, me flokë të drejtë dhe të thinjur. Shenja të veçanta: asnjë.
Mund të më pyesni se për ç’dreqin e bëj gjithë këtë përshkrim prej regjistri civil. Asgjë nuk është e rastësishme në botën e njerëzve.
Në fëmijëri shikoja një ëndërr që më përsëritej shpesh: shikoja një fëmijë (dhe ky fëmijë, çuditërisht, isha unë vetë dhe e shihja dhe e vrojtoja veten sikur të isha dikush tjetër) që lozte në heshtje një lojë që nuk arrija ta kuptoja dot. E vrojtoja me kujdes, duke u përpjekur të kapja kuptimin e gjesteve të tij, të vështrimeve të tij dhe të fjalëve që murmuriste. Dhe, papritur, duke më parë me seriozitet të madh, ai më thoshte: po vështroj me vëmendje hijen e këtij muri në dysheme dhe, nëse kjo hije arrin të lëvizë, nuk e di se çfarë mund të ndodhë. Në fjalët e tij kishte një pritshmëri të matur por edhe të tmerrshme. E atëherë, edhe unë filloja ta vëzhgoja hijen tërë frikë. Është e panevojshme të them se nuk bëhej fjalë për zhvendosjen e rëndomtë që mund t’i ndodhte hijes thjesht nga lëvizja e diellit: ishte TJETËR GJË. Kështu që dhe unë filloja ta vëzhgoja me ankth. Derisa vija re që hija niste të lëvizte ngadalshëm, por në mënyrë të perceptueshme. Zgjohesha i mbytur në djersë e duke bërtitur. Ç’dreq ëndërr ishte ajo ashtu?! Ç’paralajmëronte?! Çfarë simbolizonte?! Çdo natë bija në gjumë me tmerrin e asaj ëndrre. Dhe çdo mëngjes, sapo zgjohesha, gjoksi im mbushej i çliruar me frymë kur vija re se, edhe një herë tjetër, kisha shpëtuar nga ai rrezik. Net të tjera, përkundrazi, vinte ai çasti i tmerrshëm: sërish e shihja fëmijën, murin dhe hijen; sërish fëmija më shikonte vrazhdë, sërish shqiptonte fjalët e tij të çuditshme dhe sërish, në fund, pasi e vrojtoja me ankth hijen e murit, vija re se si ajo niste të lëvizte e të deformohej. Atëherë, zgjohesha i mbytur në djersë e duke bërtitur.
Kjo ëndërr më ka torturuar për vite të tëra, pasi e kuptoja se, ashtu si të gjitha ëndrrat, edhe ajo duhet të kishte një kuptim të fshehtë dhe se, në këtë rast, padyshim ishte një paralajmërim për diçka që do të më ndodhte një ditë. Kështu pra: nuk e di nëse ajo ëndërr qe në të vërtetë paralajmërimi për atë që më ndodhi më vonë, apo nëse ishte fillimi simbolik i saj. Dhe hera e parë qe para shumë vitesh, kur nuk i kisha mbushur të njëzetat dhe udhëhiqja një bandë grabitësish (më vonë do të ujdisem të tregoj diçka nga kjo përvojë). Papritur zbulova se realiteti mund të fillonte të deformohej tërësisht, nëse nuk do ta përqendroja gjithë vullnetin tim për ta mbajtur të qëndrueshëm. Trembesha se mos bota që më rrethonte, në çdo moment, mund të niste të lëvizte, të deformohej, në fillim lehtë e lehtë dhe pastaj rrëmbyeshëm, të shpërbëhej, të transformohej, të humbiste çdo kuptim. Ashtu si fëmija në ëndërr i përmblodha të gjithë forcat e mia duke vështruar atë lloj hijeje që është realiteti që na rrethon, hije e ndonjë strukture apo muri që nuk na është lejuar ta kundrojmë. Dhe papritur (isha në dhomën time në Avejaneda, fatmirësisht i vetëm, i shtrirë në shtrat), i tmerruar, pashë se hija fillonte të lëvizte dhe se ëndrra e vjetër niste të përmbushej në realitet. Ndjeva një lloj marramendjeje, humba ekuilibrin dhe u krodha në kaos, por në fund arrita të dal në sipërfaqe me shumë mundim dhe nisa t’i bashkoj copat e realitetit, që dukej sikur donin të iknin kuturu. Një lloj spirance. Pikërisht kështu: sikur të qenkësha i detyruar të ankoroja realitetin, por sikur anija të qenkësh e përbërë prej shumë copash të ndara dhe në fillim duheshin bërë bashkë të gjitha e pastaj të lëshohej një spirancë e hatashme, me qëllim që e tëra të mos humbiste pa drejtim. Për fat të keq, episodi m’u përsërit prapë, madje, nganjëherë me forcë më të madhe. Befas ndieja se fillonte rrëshqitja dhe pastaj shpërbërja, por, meqë tashmë i njihja simptomat, nuk e lëshoja veten siç më kishte ndodhur herën e parë, dhe menjëherë filloja të punoja me tërë energjitë. Njerëzit nuk e kuptonin se çfarë më ndodhte, më shikonin tek përqendrohesha, me vështrimin të fiksuar e të përhumbur, dhe mendonin se isha duke lajthitur, pa e kuptuar se ishte e kundërta, pikërisht e kundërta, pasi falë atij sforcimi arrija ta mbaja realitetin në vendin dhe në formën e vet. Por, nganjëherë, sado të mëdha që të ishin përpjekjet e mia, realiteti fillonte të shpërbëhej pak e nga pak, të deformohej, si të qenkësh prej gome, dhe fuqi të përbindshme e tërhiqnin nga të dy skajet (nga Siriusi, nga qendra e Tokës, nga çdo anë): një fytyrë që fillonte të ënjtej, nga njëra fryhej si tullumbace, sytë i bashkoheshin pak nga pak, goja i zmadhohej gati sa s'i shqyhej, ndërsa një ngërdheshje e tmerrshme e përçudnonte fytyrën.
Sido që të ishte, ato çaste më frikësonin dhe më torturonte ajo nevoja për ta mbajtur mendjen të kthjellët, syhapur, vigjilente dhe energjike. Aty për aty më kapte dëshira të më mbyllnin në ndonjë çmendinë për t’u çlodhur, ngaqë atje askush nuk është i detyruar ta mbajë realitetin në gjendjen që pandehet se është. Sikur atje njeriu të mund të thoshte (dhe sigurisht e thotë): tani, le të rregullohen vetë.
Por më e keqja nuk ndodhte rreth meje, por brenda meje, sepse vetja ime papritur fillonte të deformohej, të zgjatohej, të metamorfizohej. Unë quhem Fernando Vidal Olmos, dhe këto tri fjalë janë si një vulë, si një garanci se jam “diçka”, diçka e përcaktuar mirë: jo vetëm nga ngjyra e syve, nga shtati, nga mosha, nga datëlindja ime dhe prindërit e mi (d.m.th, nga ato të dhëna që janë të shënuara në kartën e identitetit), por më tepër nga diçka më e thellë, me karakter shpirtëror: nga një tërësi kujtimesh, ndjenjash, mendimesh, që brenda meje mbajnë strukturën e asaj "diçkaje", e cila është Fernando Vidali dhe jo postieri apo kasapi. Por, çfarë e pengon që në atë trup, të përshkruar në librezën time ushtarake, krejt befas, falë ndonjë kataklizme, të vendoset të banojë shpirti i portierit apo shpirti i Markezit de Sad? A mos vallë ka ndonjë lidhje të pacenueshme mes trupit dhe shpirtit tim? Gjithnjë më është dukur e habitshme që dikush mund të rritet, të ketë iluzione, të vuajë fatkeqësi, të shkojë në luftë, të rrënohet shpirtërisht, të ndryshojë idetë, të tjetërsojë ndjenjat dhe megjithatë të vazhdojë të mbajë të njëjtin emër: Fernando Vidal. Ç’do të thotë e gjithë kjo? Apo është e vërtetë se, përkundër gjithçkaje, ekziston ndonjë fill, pafundësisht i zgjatshëm dhe mrekullisht i pakëputshëm, i cili përmes atyre ndryshimeve dhe katastrofave e ruaka identitetin e UNIT?
Nuk e di se çfarë ndodh me të tjerët. Vetëm mund të them se tek unë ai identitet papritur zhduket dhe se ai deformim i unit, papritur, arrin përmasa gjigante: zona të mëdha në shpirt fillojnë të më fryhen (madje nganjëherë e ndiej trysninë fizike të trupin tim, në kokë sidomos), rriten si pseudopode të heshtura, të verbra dhe tinëzare, drejt zonash të tjera të species dhe, më në fund, deri në zona zoologjike shumë të lashta e të errëta; një kujtim fillon e ënjtet, dhe pak e nga pak resht së qeni ajo zhurma e Valles së pilivesave që e pata dëgjuar një natë nga një piano e fëmijërisë sime, dhe më pas nis e shndërrohet në një melodi çdo herë e më të çuditshme e më të tepruar, më vonë kthehet në britma e ofshama që përfundojnë në sokëllima të tmerrshme, pastaj në tinguj kambane që më shurdhojnë veshët dhe, diçka edhe më çuditshëm, fillojnë të më transformohen në shije të tharta apo të neveritshme në gojë, sikur të më paskëshin kaluar që nga veshi në grykë, dhe stomaku nis të më tkurret në konvulsione të vjellash, ndërkaq zhurma të tjera, kujtime të tjera, ndjenja të tjera, pësojnë metamorfoza të ngjashme. Dhe nganjëherë mendoj se ndoshta rimishërimi është i vërtetë dhe se në skutat më të fshehta të unit tonë flenë kujtimet e atyre qenieve që na kanë paraprirë, ashtu siç gjallojnë në ne ende mbetjet e lashta të peshkut apo zvarranikëve, të mbuluara nga uni i ri dhe nga trupi i ri, por të gatshme për t’u zgjuar e për të dalë kur forcat, tensionet, telat dhe vidat që mbajnë bashkë unin aktual, për ndonjë shkak që nuk e dimë, lirohen dhe jepen, dhe bishat e kafshët parahistorike që banojnë brenda nesh dalin të lira. Dhe ajo që ndodh çdo natë, ndërsa flemë, papritur bëhet e pakontrollueshme dhe fillon të na zotërojë edhe në makthe që shtjellohen ditën për diell.
Faqe | 597 |
Viti i Botimit | 2016 |
Vendodhja | Tirane |
Gjuha | Shqip |
Tipi i publikimit | Libër |
Statusi | I ri |
Numri i botimeve | I parë |
Përkthyesi | Bajram Karabolli |
Roman | Sagë&Histori |
WITH OVER THREE MILLION COPIES SOLD, read the Sunday Times and No.1 New York Times bestselling, record-breaking thriller that everyone is talking about - soon to be a major film.
Një libër i këndshëm, me humor, prekës dhe frymëzues, TRUMP, PRESIDENTI ME JAKË BLU, do të jetë padyshim një nga librat më të mirë që është shkruar për presidencën e Trump-it.
Janë kujtime të vitit 1915. Në këto kujtime tregohet lufta që udhëhoqen malësorët në krye fratin At Bernardin Llupi, aso kohe famullitar në Palç, kundra ushtrisë malazeze që mësynte me coptue Shqipninë dhe me marrë veriun e saj. Sigurisht synonte Shkodrën. Shumë ngjarje të panjoftuna tregohen prej At Bernardin Llupit.
As topical today as when it was first published in 1938, The 500 Hats of Bartholomew Cubbins is the story of a young boy (the same one featured in the Caldecott Honor Award-winner Bartholomew and the Oobleck) and his unjust treatment at the hands of a king. Written in unrhymed prose, The 500 Hats is one of Dr. Seuss's earliest works, and while it may not...
The third book in the laugh-out-loud funny Kid Normal series for readers aged 8+, from radio stars Greg James and Chris Smith
The breath-taking and heart-pounding fifth instalment in the incredible New York Times and UK kindle bestselling SHATTER ME series.Perfect for fans of Sarah J. Maas, Victoria Aveyard and Leigh Bardugo.
Perfect for fans of Tahereh Mafi's New York Times bestselling Shatter Me trilogy, this book collects the first two companion novellas, Fracture Me and Destroy Me, for a thrilling insight into the minds of Juliette's two great loves - Adam and Warner.
The fantastic new YA love story from master storyteller and author of Everything, Everything, Nicola Yoon
Romani Xha Gorioi është vlerësuar si një nga shtyllat mbajtëse të Komedisë njerëzore. Ndonëse ky roman mbyllet me vdekjen e Gorioit, komedia vazhdon. Ky kontrast i fuqishëm nuk gjendet vetëm te kjo vepër, por përbën thelbin e krijimtarisë së tij.
Ky libër i sjellë nga anglishtja në shqip, pasqyron mendimin e profesorit të shquar të filozofisë, prof. Antoni Fllu. Në të tregohet se si autori, dikur një ateist, me baza të forta filozofike të skepticizmit e racionalizmit, ndryshon qëndrimin e tij në lidhje me besimin duke pranuar ekzistencën e Zotit. Sipas arsyetimit dhe shtjellimit në librin e tij,...
Në sfondin e romanit përshkruhet Ponti deri në periudhën e shkëmbimit të popullsive, homogjenizimi i racave me hallkë lidhëse, por edhe si alibi, fenë, frika, nacionalizmi dhe intoleranca që kultivuan xhonturqit dhe në vazhdim qemalistët, jeta e përditshme në vitet e para të Bashkimit Sovjetik, përndjekjet e grekëve në kohën e Stalinit, kampet e punës në...
Mjaftoi një “gënjeshtër e vogël” e mamit për pyetjen e saj se si lindin bebet, që në mendjen e Amelit të ndizej një imagjinatë e madhe, sa ndërtoi një supermarket gjigant, ku shiteshin fara bebesh… Por, si mund të shkonin ata në këtë supermarket të largët, për të blerë një farë bebeje? Këto dhe ndodhi të tjera të këndshme lindën nga disa gënjeshtra të...
Zbavitu dhe lexo këto përralla të bukura me princeshat e magjishme. Ktheji 6 librat me shpinë dhe shfaqi që të krijosh figurën me princesha.
Përmes aktit të të menduarit Dekarti na shpalos kështu mënyrën e vetme sesi mund të ndërtojmë themele të forta kundrejt njohjes, duke u nisur nga dyshimi metodik.
Në këtë libër, autorët paraqesin në mënyrë mjaft të thelluar Çrregullimin i quajtur deficit i vëmendjes dhe Hiperaktivitetit ose siç njihet në nivel ndërkombëtar Attention deficit hyperactyvity disorder (ADHD)
Libri "Integrimi i traumës dhe lëvizjet e syve" ofron një eksplorim interesant të neuroterapisë, një formë inovative terapie që integron qasje të ndryshme terapeutike si EMDR, NLP, hipnozë, Gestalt dhe përvoja somatike për të ndihmuar pacientët të kapërcejnë traumat dhe të integrojnë përvoja të vështira.
Ky libër është pa asnjë dyshim më i miri nga zhanri i botimeve të vetëndihmesës dhe vetëshërimit për faktin se fuqia e mendjes dhe potenciali i saj për të ndikuar në shëndetin dhe mirëqenin e trupit ilustrohen në mënyrë të përsosur me fakte shkencore.
Ky botim është një përmbledhje studimesh dhe artikujsh me rastin e 140vjetorit të themelimit të Shoqerisë e të shtypuri shkronja shqip. Në të paraqiten materiale që nga koha e themelimit të kësaj shoqërie (1879) si Kanonizma e Shoqërisë, Shkonjëzatë shqip pra alfabeti shqip (i njohur si Alfabeti i Stambollit), komisioni i të cilit përbëhej nga figura si...
: Përpjekja Shqiptare ishte një revistë e përmuajshme kulturore e botuar nga tetori i vitit 1936 deri në mars të vitit 1939. Ajo u botua në 27 numra dhe preku pothuajse çdo fushë të jetës kulturore e shoqërore të Shqiperisë së atyre viteve. Revista u themelua nga publicistët e njohur të kohës, Branko Merxhani e Petro Marko.
Morali i biznesit dhe tregtisë në 40 Hadithe është një libër në formën e një këshilluesi moral për biznesin.
Materiali i klasës së tetë është matrioshka e sipërme e kësaj kolane botimesh. Me një gjuhë më të pasur materiali shkollor shtjellon kuptimin dhe nevojën e fesë. Është feja që ndihmon njeriun që të pranojë realisht rrethanat ku jetojmë, për të mos ju nënshtruar fatkeqësive dhe vështirësive që sjell jeta e përditshme. Feja ka qenë pasuese e rregullt e...
Në kuadër të ciklit didaktik të MësimBesimit vjen vëllimi i shtatë, për klasën e shtatë të shkollës 9vjeçare. Ashtu si dhe në vëllimet pararendëse, edhe në këtë vëllim parashtrohen në përmasa didaktike themelet e besimit islam si dhe njohuria e nevojshme për to. Ky vëllim gjithashtu paraqet edhe aspekte të tjera të jetës së besimtarëve si mirënjohja,...
Problemi kryesor praktik i një shkrimtari argjentinas? Sigurimi i jetesës pa porostituar letërsinë. Do t'i këshilloja të rinjtë që asnjëherë të mos përpiqen të jetojnë prej saj, dhe aq më pak nga gazetaria, ku punohet dhe shkruhet jo për të shprehur botën tënde, por botën (zakonisht të korruptuar dhe të rreme) të drejtorit të një gazete.
Në jetën e tij gati njëqindvjeçare, Sabato botoi vetëm tre romane: "Tuneli" (1948), "Mbi heronjtë dhe varret" (1961) dhe "Abadoni, engjëlli i skëterës" (1974), i cili përmbyll trilogjinë. Një histori e errët dhe e fuqishme, e cila zhvillohet në një Buenos Aires klaustrofobik, që parathotë shumëçka për ngjarjet e trazuara politike që do përjetonte pak vite...
Ernesto Sabato është ndër shkrimtarët më të mëdhenj botëror, i çmuar për autencitetin, guximin dhe dijen, dnë të cilën bashkohet mjeshtrisht arti dhe shkenca. Në veprat e tij krahas mendimeve të thella, shfaqet edhe një qëndrim thellësisht humanist. I tillë vjen edhe ky libër me ese brilante të shkruar nga autori në vite të ndryshme
Heterodoksia mund të lexohet si autobiografia shpirtërore e Sabatos. E botuar për herë të parë më 1953, ende sot komunikon me lexuesin për shkak të vlefshmërisë së jashtëzakonshme që ka. Ai preokupim për qenien që e sheh universin e zhveshur nga kuptimi në duart e teknokracisë, rrjedh nga një fuqi apokaliptike, paralajmërimin ndriçues të së cilës kemi...
Një mesazh, që rrjedh përgjatë tërë librit, i sintetizuar me qartësi të pangatërrueshme në: “Paktin mes të Humburve”, i cili konfigurohet si një manifest programatik autentik; nga një lexim anarkiko-kristian i historisë lind nxitja për një solidaritet themelues të një bote të re, i vetmi, që do të lejojë kapërcimin e tmerreve dhe padrejtësive, mbijetesën...