Ali Aliu është akademik, shkrimtar, eseist, kritik letrar dhe përkthyes shqiptar nga Maqedonia. Ai ka lindur më 1 prill 1934 në Prespë (Kranjë). Shkollën fillore tetëvjeçare e kreu në qytetin e Manastirit në vitin 1951, ndërsa Shkollën Normale në Shkup, më 1955. Studimet universitare (albanologji) i mbaroi në Universitetin e Beogradit në vitin 1960. Doktoroi në Universitetin e Prishtinës më 1973. Pas studimeve zë punë gazetar në redaksinë “Flaka e vllaznimit” në Shkup, ku punoi dhjetë vjet. Prej vitit 1969 deri në vitin 1972 punoi redaktor në Edicionin e Botimeve “Rilindja” në Prishtinë. Që nga viti 1972 deri në pensionim ishte ligjërues në Fakultetin Filozofik, përkatësisht në Fakultetin e Filologjisë të Prishtinës ku ka ligjëruar lëndën Teori e letërsisë. Në vitin 1996 u zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, ndërsa në vitin 2000 anëtar i rregullt i saj. Është studiues i letërsisë bashkëkohore shqiptare, fushë nga e cila ka botuar shumë vepra. Ka drejtuar disa kandidatë në tema të magjistraturave dhe doktorateve. Ishte njëri nga themeluesit e LDK-së në vitin 1989 dhe anëtar i Kryesisë së saj në dy mandate, deri në vitin 1995. Ka drejtuar zyrën e Kosovës në Tiranë (1991). Aktualisht ligjëron në Universitetin e Evropës Juglindore në Tetovë.

Tituj të veprave

• Kërkime, Rilindja, Prishtinë,1971.

• Shqyrtime, Rilindja, Prishtinë, 1974.

• Rrjedhave të letërsisë, Rilindja, Prishtinë, 1977.

• Katër romane të Petro Markos, Flaka e vllaznimit, Shkup, 1974.

• Kritika, Rilindja, Prishtinë, 1980.

• Artikuj kritikë, Rilindja, Prishtinë, 1983.

• Ese letrare, Rilindja, Prishtinë, 1987.

• Kërkime, Naim Frashëri, Tiranë, 1990.

• Don Kishoti te shqiptarët, Flaka e vëllazërimit, Shkup, 1996

• Reflekse letrare, Flaka, Shkup, 1999.

• Antologji e poezisë shqipe, Klubi letrar, Tetovë, 1999.

• Antologji e poezisë shqipe, Albin, Tiranë, 2002.

• Teoria e letërsisë, Enti i Teksteve Shkollore, Prishtinë, 1985.

• Teori e letërsisë, (ribotim i plotësuar) Enti Shkollor, 2001 dhe Vatra, Shkup, 2002.

• Antologji e poezisë shqipe, Klubi letrar - 94, Tetovë, 2000

• Antologji e poezisë shqipe, (ribotim i plotësuar), Albin, Tiranë, 2002

• Antologija na albanskata poezija (maqedonisht), Pro Littera, Shkup, 2004

• Letërsia bashkëkohore shqiptare, koautor, për klasat e katërta të shkollave të mesme) Albass, Tiranë - Tetovë, 2001; Libri Shkollor, Prishtinë më 2002.

• Letërsi, koautor, për klasat e para të shkollave të mesme, Alb-ass Tiranë-Tetovë,

• Kush do ta vrasë ujkun, tekst plus për maturantët: zgjedhje dhe analizë e poezisë së Ali Podrimjes, Albas Tiranë, Tetovë dhe Libri Shkollor, Prishtinë, 2002,

• Si ta lexojmë poezinë? Albas, Tetovë-Tiranë, 2004.

• Magjia e fjalës, Dukagjini, Pejë, 2003.

• Kronika letrare, Logos, Shkup, 2003.

• VEPRA TË ZGJEDHURA, I, II, III, IV, Serembe, Shkup, 2004.

• Don Kishoti shqiptar, ASHAK, Prishtinë, 2005.

• Miti ballkanik te Kadareja, Onufri, Tiranë, 2007.

• Fjalë për fjalën, Serembe, Shkup, 2008

• Dëshmi letrare, ASHAK, Prishtinë, 2008.

• Shtegtimi i metaforës, Toena, Tiranë, 2009.

• Don Kishoti shqiptar, Toena, Tiranë 2010.

• Kënaqësia e leximit, ASHAK, Prishtinë, 2012.

• Azem Shkreli – lirika që la gjurmë të një epoke, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.

• Dritëro Agolli – poeti lirik dhe prozatori i sfidave, studim monografik, Agora, Tiranë.

• Fatos Arapi- poezia lririke që vendosi standard, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.

• Kadare mund titanët e letërsisë, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.

• Kim Mehmeti dhe imagjinata kreative, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.

• Majlinda Nana Rama dhe universaliteti krijues i saj, studim monografik, Agora, Tiranë,

• Zija Çela dhe tërmetet narrative, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.

• Lirika dhe tradita letrare, Studim, Agora Tiranë, 2019

• Një lexim i poezisë, Agora, Tiranë, 2022.

Don Kishoti shqiptar Tiranë, 2024.

Në gjuhë të tjera:

Maqedonisht:

• Don Kihotot medju albancite, Kultura, Skopje, 2004.

• Skenderbeg (bashkë me Gane Todorovskin), ASHAM, Shkup, 2005. Bullgarisht:

• Don Kihotot meždu albancite, Blgarski pisatel, Sofija, 2008.

Anglisht:

• Don Quixote among Albanians, St. Clement of Ohrid, National and University Library, Skopje, 2011.

Vlerësimet

• Nderi i Kombit dorëzuar nga presidenti Bujar Nishani

• Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit

• Penda e Artë nga Ministria e Kulturës, Tiranë

• Çmimi shtetëror "11 Tetori", Maqedoni

• Çmimi kritik 'Dimitar Mitrev', Maqedoni

• Çmimi 'Azem Shkreli'për vepër jetësore nga Ministria e Kulturës, Kosovë

• Çmimi i Madh Kombëtar 'Harpa 2015'

• Çmimi 'Poeteka'