Menu
> >>>Studime shqiptare
I ri Studime shqiptare Shiko më të madhe

Studime shqiptare

Panajoti Kupitori EKO0007

Libër i ri

Përshkrim i shkurtër

Kjo vepër është e karakterit studimor për historinë dhe filologjinë e gjuhës dhe etnisë shqipe e realizuar nga një studiues dhe gjuhëtar i njohur si Kupitori, i cili del në konkluzionin se shqipja është më e vjetër sesa greqishtja apo gjuhët e tjera të vjetra ideoeuropiane. Ky studim është botuar në vitin 1879 në Athinë. Ardhja në shqip e kësaj vepre përbën sfidë për tezat zyrtare në lidhje me origjinën e shqipes

Më shumë detaje

4 Artikuj

Detaje të librit

Shtëpia Botuese

Emal

500 Lekë

Si të blej?

Shto në listën e librave që dua

Porosit me një klik

Share

30 libra të tjerë nga e njëjta kategori:

Më tepër

Parathënie e librit “Studime shqiptare” e Panajoti Kupitori

Arvaniti Panajot Kupitori lindi në vitin 1821 në ishullin e Hydras dhe vdiq në vitin 1881. Ai studioi për filologji në Universitetin e Athinës dhe më vonë punoi si drejtor në disa shkolla. Njëkohësisht njihet edhe si organizatori i hapjes së një shkolle shqipe, në Hydra, në të cilën mësohej dhe shkruhej gjuha shqipe me anë të një abetare që e përgatiti vetë ai.

Vepra që keni në duar titullohet "Studime Shqiptare “Të vërteta historike dhe filologjike rreth gjuhës dhe etnisë Shqiptare " dhe është botuar nga shb ("Tipo grafia tu Mellondas " Athinë 1879)

Kupitori ka ndërmarrë një studim historik që është i një niveli të lartë shkencor. Ai ka shfrytëzuar të gjithë autorët e studiuesit e asaj kohe të cilët shumë pak njihen apo studiohen edhe sot në Shqipëri. Brenda një hapësire shumë të shkurtër - për nga shtrirja vëllimore - fshihet një thesar i çmuar i studimeve albanologjike me detaje shkencore dhe renditje kohore nga më të shkëlqyerat e mundëshme. Si rrjedhojë e kësaj pune të shkëlqyer lexuesi ynë do ta ketë shumë të lehtë të njohë ç'është thënë në botën e dijes për historinë dhe gjuhën e popullit tonë.

Kupitori shquhet për një gjykim të mprehtë dhe të ftohtë akademik në lidhje me botën e shkencës dhe arritjet e saja për historinë dhe gjuhën shqipe.

Në analizë gjuhësore ai sjell edhe tre fjalë ilire; dhe po ashtu ai vlerëson se ekzistojnë shumë fjalë të tjera ilire, por askush nuk është marrë posaçërisht me to.

Pasi shtron, analizon dhe kundërshton, por edhe aprovon teoritë dhe arritjet shkencore të shkruajtura për historinë e gjuhës shqipe deri në kohën e tij, ai sjell edhe mendimin e tij rreth historisë dhe gjuhës shqipe. Mendimi i Kupitorit mund të përmblidhet me pak fjalë kështu:

"Arma më e fortë që kanë shqiptarët për historinë e tyre autoktone është gjuha e tyre". Për të provuar vjetërsinë e gjuhës shqipe ai afron marrëdhëniet e njohura historike që ka pasur populli ynë me gjuhët e popujve të tjerë.

Sipas Kupitorit, "është vërtetuar se bazat treguese të gjuhës shqipe janë: greqishtja, latinishtja, gjermanishtja, frengjishtja, sllavishtja, turqishtja, italishtja, greqishtja e re dhe pellazgjishtja. Në vazhdim, ai analizon mënyrën se si kanë hyrë në gjuhën shqipe fjalët e gjuhëve të këtyre popujve dhe, duke e ndarë materialin, ai vren se çdo gjë tjetër është kalimtare përveç marrëdhënieve të vjetra me pellgun pellazgjik.

Me bazë këto marrëdhënie, ai arrin në përfundimin se gjuha shqipe i përket trungut pellazgjik të kohëve më parë se grekët e latinët të veçoheshin e shquheshin si grekë e latinë. Gjuhën shqipe e do si paragreko-latine, por të të njëjtit grup me grekët dhe latinët. Në këtë pikë, Kupitori i bashkohet mendimit të gjuhëtarëve të mëdhenj si Franz Bopp i cili e do shqipen akoma më të vjetër, apo dhe Demetrio Camarda që e do shqipen si gjuhë paragreke edhe më të vjetër se vetë greqishtja. Ndërsa greqishten e re dhe gjuhën latine ai i quan si gjuhë të prodhuara në kohë të ndryshme kur ato u transformuan duke prodhuar fjalë të reja dhe si rrjedhojë u larguan nga gjeneza pellazgjike të cilën e ruan akoma edhe sot gjuha shqipe.

Vepra e Kupitorit ka rëndësi të studiohet dhe referohet nga historiografia shqiptare e cila ende nuk e njeh atë. Kjo vepër sjell të dhëna që shërbejnë si një orientim për studiuesit e kësaj fushe, por edhe për lexuesit e apasionuar me historinë dhe origjinën e shqiptarëve. Ajo është një gur i çmuar në gjerdanin e shkencës së albanologjisë.

Në fund të kësaj vepre të çmuar, Panajot Kupitori lajmëron se ai ka të gatshme analizën gjuhësore dhe etimologjike me të cilën ai mbron në mënyrë më të gjërë shkencore arritjet e veta.

Kjo vepër njihet si: "Fjalori etimologjik greko-shqiptar"' i cili ka 1226 faqe dorëshkrim. Ky fjalor bazohet në dialektin e Hydrës dhe, po ashtu, përmbledh dialektet toske e gege si dhe nga shqiptarët e Siçilisë. Fjalori i Kupitorit u ble më 1882 nga August Dozon i cili në faqen e parë të dorëshkrimit ka shkruar me dorë shënimin: "Par Panagiotis Koupitoris Manuscrit achete par moi de ses deux soeurs comme ses heritieres Athenes, ce juillet 1882 Aug.Dozon". Por, në vitin 1926, "Istoriki qe Ethnologjiki Eteria tis Elladhos " (DIHEE 9, 1926, f 690) e bleu dorëshkrimin e Kupitorit dhe botimin e tij e mori përsipër "Qendra e Botimeve të Fjalorëve Historik" në Akademin e Athinës, por deri më sot ky gurë i çmuar dhe i veçantë i albanologjisë nuk është njohur ne shkencën tonë.

Dr. Elena Kocaqi

1)   Marko Bocari "Leksikon tis romailis qe tis arvanitikis aplis" Tito Jochallas. Botimi II Athinë 1993, f. 30

Të dhëna

Faqe97
RedaktoriElena Kocaqi
Viti i Botimit2017
VendodhjaTirane
GjuhaShqip
Tipi i publikimitLibër
StatusiI ri
Numri i botimeveRibotim
PërkthyesiAltin Kocaqi
HistoriShqipëria

Libra të rinj Shiko më shumë >>

Libra të tjerë të autorit