Ridvan Dibra BO0012
Libër i ri
I ardhur me zërin e një mësuesi të ri, në një fshat ku bora ndërton kurthet më të mëdha se njerëzit, rrëfimtari Dibra aludon gjithë maskën e sistemit komunist, që shfaqej ashtu, si një borë, pa treguar aspak kurthet ndaj njeriut – sidomos të njeriut që kërkon të ëndërrojë, që kërkon të dashurojë, që kërkon të jetojë, që dëshiron të ecë
100 Artikuj
Shtëpia Botuese | Onufri | |
ISBN | 9928-4354-5-3 | |
Shënime për romanin “Gjumi mbi borë” nga Agim Baçi
Të dallosh të bardhën mbi të zezë, apo të zezën mbi të bardhë, është thjesht një lojë fëmijësh, madje shpesh edhe e parëndësishme. Por të dallosh të bardhën mbi të bardhë e të zezën mbi të zezë, është një hap drejt njeriut – pra të krahasosh jetën me jetën dhe vdekjen me vdekjen. Sepse vetëm ashtu, të krahasuar mes vetes Jeta dhe Vdekja nisin të marrin kuptim. Dhe Ridvan Dibra e ka parabolën e tij rrëfimtare nën atë që fshihet pas asaj që duket sikur nuk lëviz, sikur është e paqtë. Eshtë e bardhë- është borë- por që ka pas vetes një mal me të fshehta, shpeshehrë aspak të këndshme për njeriun. Ndaj të ndalesh do të thotë të jesh në Gjumë!
“Kurrë mos të flesh mbi borë! A more vesh? Kurrë! Për asnjë shkak, për asnjë arsye. Edhe nëse ndihesh i lodhun për vdekje e gjymtyrët nuk të binden. Edhe nëse vullneti të mpaket e të tretet si uji i borës. Edhe nëse energjitë të bjerren njena mbas tjetrës.... Edhe nëse bora bahet e dashtun prosi prhni i nanës. A si gjoksi i të dashtunës....
Zana e Malit?
Sirenat?
Këngët e tyne?
Asgja nuk janë në krahasim me joshjen e borës së bardhë. Lojna fëmijësh. Sirenave edhe u gjendet dermani. Mjafton me i mbyllë veshët me dyllë a pambuk. Siç bante dikur i urti Odise. Na beso: të gjitha joshjeve, nëse do t’u shmangesh, u gjendet dermani. Por jo asaj të borës së bardhë. Gjumit mbi të. Qoftë edhe për pak çaste....”.(Ridvan Dibra, “Gjumi mbi borë”, f 8)
I ardhur me zërin e një mësuesi të ri, në një fshat ku bora ndërton kurthet më të mëdha se njerëzit, rrëfimtari Dibra aludon gjithë maskën e sistemit komunist, që shfaqej ashtu, si një borë, pa treguar aspak kurthet ndaj njeriut – sidomos të njeriut që kërkon të ëndërrojë, që kërkon të dashurojë, që kërkon të jetojë, që dëshiron të ecë.
Që në hapat e parë mësuesi i ri paralajmërohet se “paraardhësi i tij vdiq nga gjumi që e zuri nën borë”! Ishte po mësues letërsie si ai. Dhe paralajmërimi është thuajse i të gjithëve në fshatin që quhet ashtu siç është “Fshat”. Duket si një mbivendosje e asaj që shohim, e që sërish nuk e dallojmë. Sepse në Fshat nuk dihet më nëse ka fshat. Është koha kur bagëtitë dhe tokën e administron shteti e ku fshatari nuk është më fshatar, por thjesht një proletar që jeton jashtë qytetit –as qytetar e as fshatar – as vetvetja e as dikush tjetër.
Rrëfimi vjen thuajse si një monolog, por ku çuditërisht ja dëgjojmë zërin të zotit të monologut. Eshtë thuajse intim – por një intimitet që ka nevojë të dalë nga pragu, të jetojë me të tjerët. Eshtë zëri i njeriut që kërkon një shteg. Dhe shtegun çuditërisht ja kërcënon ajo që mund të quhet lozonjare, që mund ta tërheqë. Por jo, sepse bora ka kurthet e saj. “Partia fal!”-, thotë sekretari i partisë. Por askush nuk ka dëgjuar falje. Veçse mallkime dhe ndëshkime. Dhe bora të tërheq, “por duhet t’i ruhesh gjumit dhe rreshkës”, thonë fshatarët. Rreshka është orteku i borës. Por ai vjen me zhurmë, çka do të thotë se ndonjëherë je i paralajmëruar. Por gjumi – ah gjumi- ai është armiku i ngadalshëm kur je i vetëm në borë. E ky gjumë vjen pikërisht në çastet kur ëndërron, kur futesh në mendime, kur mendon për dashurinë – një “borë diktaturë”, që vret pikërisht atë që kërkon të futet në lëkurën e njeriut e t’i jepet ëndrrës dhe dashurisë.
Rrëfimi i Dibrës vjen ashtu rrëmbyeshëm, i ngopur me burimin e gjuhës ku dykuptimësia rritet natyrshëm, herë me përshkrime naive e herë me emra që bartin histori. E megjithatë, gjithçka rrethohet nga bora që tremb dhe emrat që përshkruajnë më mirë se kushdo tjetër atë gjithçka që rrethon. Veçse te “Kepi i Shpresës” e keqja duket se humbet fuqitë. Dhe për njeriun që dashuron, që guxon, që lexon ka gjithnjë nga një “Kep Shprese” për t’iu shmangur më të keqes që mund të ndodhë.
Autoironia kthehet në trenin e fjalëve që përshkruajnë rrëfimin, ku një herë i duhet të gjejë vendin për të qetësuar vetveten nga ajo që njeriu e ka të tepërt, e herë në dilemën nëse mund të ngrohet duke djegur 50 letrat e dashurisë. Miqtë nuk janë hiç vetëm vetvetja, por përfaqasojnë qytetet e tyre, si të ishin pikturë vendlindje, pa identitet, por me vulë qytetesh. Ndërkohë që lexuesi është gjithnjë pranë, teksa ai i drejtohet, duke lënë të kuptohet dëshirën për t’i takuar ata që mund të jenë lexonjës...
Më pas, “au bora”, e fut në hullinë e vet, në çastet kur ai noton mes dashurisë dhe dhe poezive - dy joshje të pashmangshme. E të dyja janë përgjumje përballë gjithçkaje, sepse bota nis e bëhet më e vogël përpara tyre. Deri sa një dorë njeriu tjetër nevojitet që ti të kuptosh mundësinë se mund të jetosh. Por më parë, bora ka nevojë të zbardhet nga disa duar që zbojnë errësirën e saj të gjumit....
“Kur zgjohem – më mirë e më fortë se kurrë- veten e gjej të shtrirë pranë një oxhaku të madh, në të cilin digjen e kërcasin do kërcunj të trashë. Dy fshatarë që kanë bërë roje vazhdimisht pranë meje, duke zëvendësuar me rradhë njëri-tjetrin, më thonë se kam fjetur njëzet e katër orë rresht, pa u zgjuar qoftë edhe një herë të vetme. Më kanë gjetur rastësisht teksa ktheheshin prej një morti. Aty te Kepi i Shpresës, të ngrirë krejt. Më kanë prekur pulsin e janë bindur se jam gjallë. Edjhe pse ai, domethënë pulsi, rrithte më lehtë se i zogut. Më kanë ngritur e më kanë mbajtur mbi shpinë. Me radhë. Herë njëri e herë tjetri. Deri te e para shpi e Fshatit.....
Tashti që, fatmirësisht, kam shpëtuar gjallë nga Gjumi Mbi Borë, domethënë nga ngrirja e plotë e vdekja, e ndjej se këtu duhet të përfundojë shënimet dhe rrëfimet e mia...”. (Ridvan Dibra, “Gjumi mbi borë”, f. 139) (Mapo, 23 korrik 2016)
Thanë për autorin
Tekstet e kësaj përzgjedhjeje, intermexo aktive në rrugën krijuese të një autori të konfirmuar, janë të shkurtër, nga një deri në tetë faqe. Të rrjedhshëm dhe të drejtpërdrejtë. Shumëtrajtësh: diku teksti merr formën e një aksiome morale, diku të një parabole të rrasët, tjetërkund të një dialogu absurdizues, e diku tjetër të një rrëfimi të dyfishtë asimetrik, procedim me të cilin Ridvan Dibra na ka befasuar para- dokohësh me librin “Sesilja sexonic”. Si fill organizues për tërësinë e vëllimit shërben parimi i lexueshmërisë, ngushtësisht i lidhur me dëshirën e autorit për të qenë i kuptueshëm dhe i kuptuar. Në këtë pikë, jemi dakord: në letërsinë e sotme, postmodernizmi po shfaq shënja urtësimi; simethënë, po standardizohet, po priret kah format funksionuese, në të mirë të vet dhe të lexuesit.
Ardian Marashi
“Ridvan Dibra sjell në prozën shqipe, për herë të parë të asimiluar plotësisht, përvojën e prozës moderne të tipit të Kafkës e Kamysë, të pasuruar me elemente të prozës postmoderne si citati e pastishi. Beletrist i lindur, ai është zotërues i rrallë i teknikës së shkrimit post- modern...”
Agim Vinca
“…Dibra ka një dorëshkrim dhe mjeshtëri prozatori nga më brilantet në letrat shqipe”.
Shkëlzen Maliqi
“Parabolat e Ridvan Dibrës, për nga sintetizimi dhe vrullimi i imagji- natës, të kujtojnë parabolat e Kafkës apo skicat - enigma të Apdajkut. Dhe këtë ngjashmëri e përmendim me kuptimin e mirë që kanë paralelizmat në fushën e letrave, si ngjashmëri tipologjike, lidhur me një dukuri të re në letërsinë tonë”.
Bashkim Shehu
“Romanet dhe vëllimet me tregime, novela e parabola i kanë dhënë shkrimtarit Ridvan Dibra një vend të rëndësishëm në këtë zhanër letrar të shqipes… Lexuesi ka kënaqësinë që takon po atë prozator të talentuar, me mundësi të dallu- eshme epike, por njëherit edhe të ndryshëm, të përtërirë sidomos në rrafsh të idesë dhe teknikës narrative…”.
Ali Aliu
Lloji i botimit | Hard Copy |
Faqe | 144 |
ISBN | 9928-4354-5-3 |
Titulli origjinal | Onufri |
V. Bot | 2016 |
Tipi i publikimit | Libër |
Grupmosha | mbi 18 vjeç |
Statusi | I ri |
Numri i botimeve | Parë |
Udhëtimi është dhurata më e bukur që mund t’i bësh vetes. Të justifikohesh se nuk udhëton dot sepse nuk ke para, nuk vlen; ky libër e dëshmon një gjë të tillë më së miri dhe të fton që të dalësh nga rutina e përditshme dhe të njohësh botën
"Gjenço Demetre Naçi na sjell një rrëfim të rrallë për Mbretin Zog në mërgim. Është i rrallë sepse është autentik dhe vjen nga një njeri që i ka përjetuar ngjarjet vetë, i pandikuar nga persona të dytë ose të tretë. Kujtimet gjithnjë kanë një dozë subjektivizmi, por libri i Gjenço Naçit përmban një vlerë të shtuar që nuk e kanë të tjerët: Autori i gjykon...
Ky roman, i kushtuar Manet, dëshmon shijen e Zolasë për personazhet e mallkuar, situatat e panikut... Me një stil që evokon Renoir dhe Degas, bie "perdja" e romanit ngadalë-ngadalë mbi tragjedinë e dy të rinjve …
Ky libër është pa asnjë dyshim më i miri nga zhanri i botimeve të vetëndihmesës dhe vetëshërimit për faktin se fuqia e mendjes dhe potenciali i saj për të ndikuar në shëndetin dhe mirëqenin e trupit ilustrohen në mënyrë të përsosur me fakte shkencore.
Në këtë botim shumë simpatik, Louise L. Hay na sjell një përmbledhje me ese të zgjedhura nga miqtë e saj – ligjërues, seminaristë dhe këshillues me emër në sferën e motivimit dhe vetëndihmesës.
Një koleksion fantastik i letrave që Louise L. Hay ka pranuar nga njerëz të ndryshëm nga i gjithë globi dhe që u është përgjigjur përgjatë viteve. Letrat shprehin shqetësime dhe brenga të lexuesve nga shumë fusha të jetës. Pothuajse të gjithë ata që i kanë shkruar ishin në kërkim të një ndryshimi në jetë.
The third book in the latest series from international bestselling author, Rick Riordan
Mos harroni, që trupi jonë ka një ligj universal që askush sot nuk ia ka dalë ta mundë. Është Ligji i Karmës, i cili në literatura fetare përshkruhet si ‘ç’do mbjellësh, do korrësh’. Ujiteni trupin me fruta dhe perime apo me produkte të natyrës dhe rezultati juaj, do të jetë burim frymëzimi për brezat pasardhës. Ujiteni trupin tuaj me plehëra industrial...
“Kuzhina e bebit”, libër unik për nënat e reja! Ai është i vetmi libër shqip i këtij lloji. Nënat e reja ballafaqohen me shumë pikëpyetje që kur sjellin në jetë fëmijën, por kur bebushi mbushë 6 muaj fillojnë problemet se çka duhet të hajë fëmija. Por, duke pasur në dorë librin “Kuzhina e bebit”, kjo dilemë do t’ju hiqet.
Monologu poetik dhe dramatik “Apokalipsi i Kasandrës”, me nëntitull dytësor “Lajm lindës”, që i prezantohet lexuesit shqiptar, rijetëson mitin e njohur të Kasandrës, Bijës së Priamit dhe Hekubës, e cila njihet në lashtësi për dhuntitë e saj profetike.
Over 1 million copies sold in the UK. The classic novel of a post-literate future, 'Fahrenheit 451' stands alongside Orwell's '1984' and Huxley's 'Brave New World' as a prophetic account of Western civilization's enslavement by the media, drugs and conformity.
Ky libër përmbanë kapituj bazik në rrugën e realizimit të një filmi. Studimet e gjata në procesin e bërjes së filmit, duke u ndaluar në të gjitha etapat e tij, që nga ideja, historia, editimi, teknologjia dhe përfshirja e ekspertëve në realizimin e tij. Një pergatitje nga Valmir Tertini, që u adresohet jo vetem studenteve të akademisë se arteve por edhe...
Katherine Rundell, fituesja e disa çmimeve dhe autorja e librave Rooftoppers, The Wolf Wilder dhe The Explorer, sjell magjinë e Krishtlindjes nëpërmjet një historie ku ndërthurret klasikja me modernen. E shkruar me shumë ngrohtësi dhe mbushur me nota humori, "Një dëshirë për Krishtlindje" na sjell në vëmendje vlerat dhe njerëzit që vërtet kanë rëndësi për...
Libri i autores australiane Bronnie Ware “Pesë pengjet më të mëdha të jetës”, është një nga librat e lexuar me shumë kuriozitet nga miliona njerëz.
Shpella e piratëve është një nga romanet e mirënjohura të shkrimtarit tonë të dashur Petro Marko. Ky roman është dramatizuar dhe inskenuar në disa variante dhe ndonëse libri është botuar për herë të parë në 1964, te ish Shtëpia botuese "Naim Frasheri", ne mundëm ta nxjerrim në faqen tonë vetëm në ribotimin e tij të dhjetë.
Romani 1984 flet për një botë që gjendet e ndarë në një konflikt të vazhdueshëm. Konflikti justifikon sundimin e qeverisë, e cila ka zhvilluar shkencën me qëllimin për të kontrolluar dhe shtypur individin. Bota e Orwell është ajo ku jeta private e individit nuk ekziston. Njerëzit flasin gjuhën e gazetave. Bota është e ndarë në tre supershtete që shtrihen...
Libri më i shitur në histori nga fusha e psikologjisë dhe biznesit – vjen te lexuesi shqiptar i rishikuar dhe përditësuar për shekullin XXI.
“Aventurat magjike” është një seri librash për pushimet verore për fëmijë nga klasa I deri në klasën V. Këta libra janë hartuar në bazë kurrikulës mësimore, e cila mbështet zhvillimin e kompetencave të fëmijëve. Ky tekst eshte per nxenesit qe kane mbaruar klasen e katert dhe duan qe te zbaviten dhe te mbajne te gjalle dijet qe kane marre gjate shkolles
“Aventurat magjike” është një seri librash për pushimet verore për fëmijë nga klasa I deri në klasën V. Këta libra janë hartuar në bazë kurrikulës mësimore, e cila mbështet zhvillimin e kompetencave të fëmijëve. Ky tekst eshte per nxenesit qe kane mbaruar klasen e trete dhe duan qe te zbaviten dhe te mbajne te gjalle dijet qe kane marre gjate shkolles
“Aventurat magjike” është një seri librash për pushimet verore për fëmijë nga klasa I deri në klasën V. Këta libra janë hartuar në bazë kurrikulës mësimore, e cila mbështet zhvillimin e kompetencave të fëmijëve. Ky tekst eshte per nxenesit qe kane mbaruar klasen e dyte dhe duan qe te zbaviten dhe te mbajne te gjalle dijet qe kane marre gjate shkolles
“Treni i muzgut”, vjen për lexuesin si një udhetim ndryshe nga se mund të imagjinohej. Përmes teknikës krijuese post-moderne autori paraqet njè paralelze tematik, duke bërë që lexuesi te njihet me dy histori, të cilat ecin paralel, por në fakt, aq sa duken se kanë ngjashmeri, aq edhe ndryshojnë nga njera-tjetra.
"Nudo" është një vepër që trajton temën e pushtimit. Jo të pushtimit në kuptimin tradicional, por të pushtimit erotik. Prandaj, titulli alternativ i kësaj vepre, sipas dëshmisë së autorit, ka qenë Pushtimi i madh, kurse si moto e saj është vënë thënia e filozofit kinez Lao Tzu: Çdo pushtim eshtënje dështim.
"Nudo" është një vepër që trajton temën e pushtimit. Jo të pushtimit në kuptimin tradicional, por të pushtimit erotik. Prandaj, titulli alternativ i kësaj vepre, sipas dëshmisë së autorit, ka qenë Pushtimi i madh, kurse si moto e saj është vënë thënia e filozofit kinez Lao Tzu: Çdo pushtim eshtënje dështim.