Zjarr dhe terbim

Libri, i dalë në SHBA më 5 janar dhe i shitur fillimisht në 150.000 kopje, ka arritur tashmë 2 milion kopje të ezauruara fizike – me lexuesit që mbajnë radhë gjatë natës përpara librarive si në kohën e Harry Potter-it – përveç qindra mijëra kopjeve në versionin e-book dhe audio. Në Angli, brenda pak ditësh, madje edhe para ardhjes në librari më 10 janar, u shitën 400,000 kopje dhe tashmë më shumë se 35 vende kanë marrë të drejtën për ta botuar. Në Francë, libri, siç njoftohet nga gazeta “Le Figaro”, do të dalë më 22 shkurt nga botimet Laffont.

“Gënjeshtra? “Gjithçka është e vërtetë,” siguron autori Michael Wolff, i cili fillimisht e ideoi librin si një vlerësim të 100 ditëve të para në Shtëpinë e Bardhë me synimin për ta botuar në vitin e parë të presidencës Trump por, më pas, krejtësisht papritur, pati qasje te Presidenti dhe te anëtarët më të lartë të stafit të tij, përfshirë Stiv Benon, gjatë 18 muajve (intervista e parë u zhvillua në maj 2016), duke u bërë një “depërtues i vazhdueshëm” në Shtëpinë e Bardhë.

Wolff vëzhgon nga një perspektivë e veçantë kaosin e Zyrës Ovale dhe nxjerr nga duart një libër shpërthyes, të pasur me prapaskena të padëgjuara.

• A mendonte vërtet Trampi se do të fitonte? E donte vërtet këtë? Cilat janë qëllimet e “Xhervankës”, krijesa dykokëshe e përbërë nga e bija, Ivanka, dhe dhëndri Xherid Kushner?

• Pse u shkarkua shefi i FBI-së Xhejms Komi dhe, pas tij, shefi i stafit Rins Pribus?

• Pse u shkakrua Stiv Benoni, strategu (dhe shpirti i zi) që i dha fitoren Trampit?

• Kush është ‘zëri’ që tregon për takimet mes stafit të Trampit dhe rusëve?

• Pse është e kotë t’i ofrosh Trampit relacione, analiza dhe çfarëdolloj teksti të shkruar?

• Kush e drejton vërtet Shtëpinë e Bardhë?

“Zjarr dhe Tërbim” është libri që Trampi u përpoq më kot ta bllokonte, një fenomen botëror që tregon historinë pasionante të një mandati të paparashikueshëm dhe të vrullshëm si vetë presidenti.

SHËNIM I AUTORIT

Arsyeja pse e shkrova këtë libër nuk ka se si të jetë më e qartë. Me përurimin e Donald Trampit më 20 janar 2017, Shtetet e Bashkuara hynë në qendër të stuhisë më të jashtëzakonshme politike që nga skandali i Uotergejtit. Me afrimin e ditës, vendosa ta tregoja këtë histori sipas një mënyre sa më të njëkohshme të ishte e mundur dhe të përpiqesha ta shihja jetën në Shtëpinë e Bardhë të Trampit me sytë e njerëzve sa më pranë saj.

Fillimisht, e konceptova si një rrëfim për administratën Tramp për njëqind ditët e para, piketa më tradicionale e një presidence. Por ngjarjet rrodhën pa ndërprerje të natyrshme për më shumë se dyqind ditë dhe perdja e aktit të parë të presidencës Tramp ra vetëm me emërimin e gjeneralit në pension Xhon Keli si shef të stafit në fund të korrikut dhe me largimin e shefit të strategjive Stiven K. Benon tri javë më vonë.

Ngjarjet që kam përshkruar në këto faqe mbështeten në biseda të ndodhura gjatë një periudhe prej tetëmbëdhjetë muajsh me presidentin, me shumë prej anëtarëve të stafit të tij të ngushtë, disa prej të cilëve kanë folur me mua me dhjetëra herë, dhe me shumë njerëz me të cilët kanë folur ata. Intervista e parë ndodhi kohë përpara se ta kisha përfytyruar një Shtëpi të Bardhë të Trampit, lëre pastaj të shkruaja libër për të, në fund të majit 2016, në shtëpinë e Trampit në Beverli Hills, ku kandidati i atëhershëm shijonte akulloren me vanilje Hagen–Das dhe shpaloste hapur e me përtaci opinionet e tij mbi një varg temash, ndërsa ndihmësit e tij, Hop Hiks, Korej Levandovski dhe Xherid Kushner hynin e dilnin nga dhoma. Bisedat me pjesëtarët e ekipit të fushatës vazhduan gjatë Kuvendit Republikan në Klivlend, kur ende dukej tepër e zorshme të perceptohej zgjedhja e Trampit. U zhvendosën pastaj në Kullën Tramp me gjuhëbriskun Stiv Benon, para zgjedhjeve, kur ai dukej ende si një çudi zbavitëse dhe, më vonë, pas zgjedhjeve, kur dukej si një mrekullibërës.

Pak pas 20 janarit, zura një vend si gjysmë të përhershëm në një kolltuk në Krahun Perëndimor. Deri atëherë, kisha kryer më shumë se dyqind intervista.

Ndërkohë që administrata Tramp e kishte kthyer armiqësinë ndaj shtypit në politikë virtuale, njëherësh ishin më të hapur ndaj medias se çdo Shtëpi e Bardhë në kujtesën e vonë. Në fillim, kërkova një nivel formal hyrjeje në Shtëpinë e Bardhë, një lloj statusi “hije”. Vetë presidenti e mbështeste këtë ide. Por, duke parë se shumë çifligje të Shtëpisë së Bardhë Tramp hynë në konflikt të hapur që në ditët e para të administratës, dukej se nuk gjendej asnjë njeri që të ma siguronte këtë. Po ashtu, nuk dilte askush që të më thoshte “Largohu”. Kështu që u bëra më tepër si një furracak i përhershëm sesa si një mysafir i ftuar, diçka që i afrohej statusit të “hijes” që kisha dashur, duke mos pranuar njëherësh rregullat dhe duke mos bërë asnjë premtim për atë që mund të shkruaja ose mund të mos shkruaja.

Shumë nga historitë lidhur me atë se çfarë ka ndodhur në Shtëpinë e Bardhë Tramp bien në kundërshti me njëra–tjetrën, shumë të tjera, sipas modelit Trampian, janë tepër të pavërteta. Këto kundërshti dhe kjo dorë e lirë ndaj së vërtetës, në mos me vetë realitetin, përbëjnë një fije elementare të librit. Ndonjëherë i kam lënë lojtarët të ofrojnë variantin e tyre, duke lejuar njëherësh lexuesin t’i gjykojë. Në raste të tjera, përmes një vijimësie në rrëfime dhe përmes burimeve të besueshme, kam ndërtuar një variant ngjarjesh që kam besuar se është i vërtetë.

Disa nga burimet më kanë folur mbi të ashtuquajturin “sfond i thellë”, një traditë e librave bashkëkohorë politikë e cila lejon një përshkrim të hallakatur të ngjarjeve, të cilat ua kanë thënë dëshmitarë pa emër. Po ashtu, jam mbështetur në intervista të paregjistruara, duke i lejuar burimit të japë citime të drejtpërdrejta, me kusht që nuk do t’ia vesh atij këto citime. Burime të tjera kanë folur me mua me mirëkuptimin që materiali i intervistave nuk do të bëhet publik para daljes së librit. Së fundi, disa burime kanë folur hapur, drejt në regjistrim.

Njëkohësisht, ia vlen të përmenden disa çështje të vështira gazetareske me të cilat u përballa ndërkohë që merresha me administratën Tramp, shumë prej të cilave rridhnin nga mungesa në Shtëpinë e Bardhë e procedurave zyrtare dhe nga mungesa e përvojës së drejtuesve. Këto sfida përfshinin materialet e paregjistruara dhe ato të sfondit të thellë që, më pas, ishin regjistruar rastësisht; burimet që ofronin rrëfime në konfidencë dhe, më pas, i përhapnin vetë më gjerë ato, si të ishin çliruar nga shqiptimi i tyre për herë të parë; një mungesë e përhershme vëmendjeje në përcaktimin e parametrave për përdorimin e një bisede; pikëpamje të burimeve që diheshin hapur dhe më pas përhapeshin më gjerësisht duke u bërë kështu edhe qesharake po të mos ua përmendje emrin; si dhe përhapja gati e fshehtë, ndonjëherë gojë më gojë, e bisedave private dhe të mbyllura. Dhe kudo në këtë histori gjendet zëri i përhershëm, i palodhur dhe i pakontrolluar, publik dhe privat, i presidentit, i përsëritur nga të tjerët përditë, ndonjëherë virtualisht, siç e quan ai.

Për çfarëdo lloj arsyeje, gati të gjithë që kontaktova, pjesëtarë të lartë të stafit të Shtëpisë së Bardhë si dhe vëzhgues të përkushtuar të saj, kaluan mjaft kohë me mua dhe më ndihmuan të hidhja dritë mbi natyrën e veçantë të jetës brenda Shtëpisë së Bardhë të Trampit. Në fund, ajo që dëshmova, ajo për të cilën flet edhe ky libër, është një grup njerëzish që janë përpjekur, secili sipas mënyrës së tij, të kuptonin ç’do të thotë të punosh për Donald Trampin.

Atyre u detyrohem jashtëzakonisht shumë.

Vlerësime për ‘Zjarr dhe Tërbim’

“Ajo që e bën të rëndësishëm librin “Zjarr dhe Tërbim” nuk është fakti se i kushtohet Trampit, por se i përket së njëjtës kulturë si ajo që prodhoi Trampin: është gazetari “realiste”, njësoj siç është Trampi një personazh “realist”.”

- The Atlantic

“Ky nuk është vetëm një libër. Është vetë libri. Nëse ka vetëm një libër që gazetarët politikë të Uashingtonit duhet të lexojnë këtë vit... atëherë është ky. [Wolff] është një stilist i shkathët dhe vëzhgues i hollë, me një emër që e meriton në qasjen e subjekteve me dhëmbët nxjerrë dhe kthetrat mprehur... Një sistem i përsosur karmik paraqitjeje”.

– The Weekly Standard

“Arritja e fundit e Wolff këtu nuk përbëhet nga zbulimet që duhet të kapin kryetitujt e faqeve të para, por mënyra e shkathët, mahnitëse dhe tejet e tmerrshme me të cilën përshkruan personazhet e pakualifikuara, të papërgatitura dhe të pazakonta që enden sallave të Shtëpisë së Bardhë prej gjysmës së parë të vitit 2017, si dhe konfliktet e tyre gati luftarake”.

– Entertainment Weekly

“Një kronikë pikante në mënyrën më të pamohueshme mbi një administratë presidenciale që, në vetëm një vit, është rrethuar nga skandale dhe kriza të shumta... [Wolff] i jep lexuesit një ndjesi sikur gjendet edhe vetë brenda këtyre ngjarjeve pa hequr dorë nga një stil dramatik të shkruari”.

– The San Francisco Chronicle