Mikesha gjeniale

Rreth librit

Një projekt i madhërishëm, një sagë me katër libra ku rrëfehet miqësia femërore, ajo midis Lilës dhe Elenës, që nga fëmijëria, në Napolin e pasluftës, e deri në ditët tona. Vrazhdësia, ashpërsia dhe kontradiktat e personazheve dhe të rrëfimit shpalosin, si rrallëherë, atë qenie komplekse që quajmë njeri dhe të vërtetat e parehatshme që e shoqërojnë atë, si për shembull: që miqësia midis grave ka të bëjë jo vetëm me dashurinë, por edhe me zilinë, xhelozinë e urrejtjen; që imagjinata jonë na përcakton pothuajse aq sa ndodhitë e vërteta; që ne e mbartim me vete dhe pashmangshmërisht origjinën tonë, kudo, deri në varr.

Një roman jashtëzakonisht aktual pasi, ndër të tjera, rrëfen jetën e mundimshme dhe të pashpresë të shtresave popullore në një vend të varfër, I cili kontrollohet gjithmonë e më shumë nga klanet mafioze. Çdo aspekt I historisë tingëllon i parë, i përjetuar: dhuna në familje (midis prindërve, nga prindërit te fëmijët), zhvlerësimi i gruas dhe i aftësive të saj, stërlodhja e përditshmërisë, pamundësia për të gjetur një punë me pagë dinjitoze, vështirësia për të arritur në fund të muajit, zhytja në borxhe, mpleksja e pazgjidhshme e ndjenjave me interesin, pafuqia e dashurisë pa kushte, mendjemadhësia boshe e padronëve të rinj, dhuna e të sapopasuruarve mbi të varfërit, shpresat për të vënë pasuri shpejt e pa punë dhe smira kundrejt atyre që kanë arritur të shkëputen nga llumi i origjinës.

Saga napolitane është botuar në 40 vende të botës dhe deri më sot, ka shitur rreth tre milionë kopje.

Rreth librit

Elena Ferrante është një nga romancieret më të mëdha të kohës sonë!

The New York Times Book Review

Zëri i saj është i zjarrtë, horizonti i saj gjithëpërfshirës dhe vështrimi i saj ngurtësues...Në këto romane të guximshme, të mrekullueshme, të pashtershme, Ferrante gjurmon lidhjet e thella midis të jashtmes dhe të brendshmes, midis politikes dhe familjares. Tashmë, kjo është mënyra e re e jetesës, një mënyrë për të cilën kemi nevojë dhe që është rrëfyer shkëlqyeshëm nga një grua.

The New York Times Book Review

Te Elena dhe Lila, gruaja moderne e Ferrantes është e ndarë në dysh, ka dy fytyra; ndërkohë që në veprat e tjera të saj, gruaja flet dhe përleshet me vetveten, saga napolitane mishëron dhe letrarizon këto beteja politike për të treguar kompleksitetin e tyre pothuajse të pakapërcyeshëm. Elena është gruaja që druan se arritjet dhe sukseset e saj, megjithëse në dukje ngjajnë si fitore të pavarësisë feministe, në të vërtetë janë fryt i një skllavërimi të vazhdueshëm e të nëndhshëm ndaj vlerave patriarkale. Lila është potenciali femëror I pashkruar, i pashprehur, një shëmbëllim më kokëfortë i asaj që Virginia Ëoolf ka quajtur “motra e Shekspirit”. Teksa dy vajzat rriten, frika që përndjek Elenën gjatë gjithë jetë së saj, që Lila, megjithëse nuk ka lënë asnjë shenjë në botë, është në fakt më e zonja, kafshon edhe më thellë drejt e në rrënjët e identitetit femëror: vazhdimësisë, qëndrueshmërisë, aftësisë për t'u kujdesur për të tjerët...

... Gruaja që nuk e ka treguar veten sipas njësive matëse standarde të arritjes, dyshon se ka një shkëlqim të fshehtë brenda vetes; kurse gruaja e realizuar, ajo që mund të tregojë diçka për sukseset e saj, ka frikë se nuk shkëlqen.

The New York Times

Elena Ferrante është ndoshta shkrimtarja bashkëkohore më e mirë, së cilës keni për t’ia dëgjuar zërin shumë shpejt. Autorja italiane ka shkruar gjashtë romane tejet të lavdëruara. Por ajo shkruan me pseudonim dhe nuk do që emri i saj i vërtetë të konsumohet publikisht. Edhe personazhet e saj sfidojnë të zakonshmen... Proza e saj është si kristali dhe rrëfi mi është thellësisht sa i sinqertë, aq edhe tërheqës.

The Economist

Saga është shkruar sipas një gjuhe letrare tradicionale, por është njëkohësisht e freskët në tërësinë e saj; u jep lexuesve, jo vetëm atë që duan, por diçka më shumë, diçka që as nuk e dinin se e dëshironin kaq dëshpërimisht. Historia, e cila shpaloset në 60 vjet rrëfim, është dramatike dhe e vendosur në një botë jashtëzakonisht të gjallë. Dy vajzat jetojnë në një univers dhune, xhelozie, trekëndëshash dashurie dhe çrregullimesh politike; ato janë dy personazhe të paharrueshme sipas traditës së madhe të romanit të shekullit të XIX. E megjithatë është aftësia e Ferrantes për të na paraqitur të vërteta përvëluese që u jep këtyre librave një fuqi të papërmbajtshme....

The Economist

Ky është një roman mbi miqësinë midis grave, një roman që zbulon admirimin dhe zilinë, konkurrencën dhe vetësabotimin, emocione që shumë gra i përjetojnë, por pa folur kurrë për to. Natyrisht që kjo lidhje e koklavitur, përvëluese motërzash nuk shfaqet për herë të parë në letërsinë perëndimore, por këtu ajo fiton një fuqi më të madhe, duke nderuar mbijetesën e grave në vend të vetëvrasjeve apo shpëtimit bashkëshortor, që qëndron në themel të Bildungsromaneve të shkrimtarëve meshkuj si Tolstoi apo Floberi. Misogjinia nuk përjetohet në të njëjtën mënyrë gjithandej, e megjithatë Znj. Ferrante artikulon njëfarë mërie femërore e cila, shumë lexuesve, meshkuj dhe femra, u duket universale....

The Economist

..., Ferrante shfaqet si një Dickens i shekullit XXI, të cilit lexuesit i kërkojnë me ngulm librin e ardhshëm.

The Economist

Librat e Ferrantes janë kthyer në njëfarë fiksimi letrar, sidomos midis grave, të cilat ndiejnë në shkrimet e saj një përkim emocional kaq të afërt me përjetimet e tyre, sa u duket sikur i kanë shkruar vetë.

The Financial Times

Unë e lexova “Mikesha gjeniale”, librin e parë të trilogjisë që u bë tetralogji të Elena Ferrantes, me të njëjtën kënaqësi që ndieja për librat kur isha fëmijë. Tërësisht e zhytur, lexova me nxitim, dhe u ndjeva sikur Ferrante ta kishte shkruar historinë pikërisht për mua.

The Financial Times

Politika dhe feminizmi janë tematika të mëdha, por lexuesit zakonisht nuk tërhiqen prej tyre me entuziasmin e një nëntë-vjeçari. Vetëm zemra e njeriut mund të bëjë diçka të tillë: shfaqja thelbësisht e sinqertë e rrjetës së ndërlikuar që është dashuria, dëshira, urrejtja, cmira, dhembshuria dhe vuajtja e që lidh njerëzit gjatë një jete të tërë. Në fund të fundit, përtej ambicjes së jashtëzakonshme dhe rrëmbimit të ngjarjeve që bën jehonë nëpër faqe me shpejtësi këputëse, gjithmonë e më të madhe, Ferrante e ka ndërtuar kryeveprën e saj si një histori dashurie të thjeshtë.

The Financial Times

Romanet e Napolit janë një histori klasash, përveçse gjinish; [...] Ferrante ofron një portret të gjallë e të saktë të asaj që mbetet nga ndjenjat (irracionale) të pamjaftueshmërisë , të cilat përndjekin njerëzit që ia nisin nga hiçi. Si trillim, këta libra janë njëkohësisht dhe thellësisht realistë dhe çuditërish intimë.

The Guardian

Motoja e këtyre librave mund të ishte “Asgjë nga vetja nuk mund të harrohet”: në botën e Ferrantes, asnjë personazh nuk i shpëton dot së kaluarës së tij.

The Guardian

Pjesërisht për arsye se veprat e saj përshkruajnë përjetime shtëpiake, siç janë xhelozia e fortë seksuale apo forma të tjera të turpit, të cilat janë më pak të eksploruara në letërsi, reputacioni i Ferrantes po lartësohet, sidomos midis grave (Zadie Smith, Mona Simpson dhe Jhumpa Lahiri janë fanse). Shkrimi I saj ka një intimitet të fuqishëm, sikur personazhet e saj, duke përdorur fjalët e Ralph Ëaldo Emerson, të ishin lentet nëpërmjet të cilave të lexonim mendjen tonë....

The Guardian

Këto libra kanë gjak, vrasjesh dhe menstruacionesh, si edhe lot dhe djersë. Burrat përdorin dhunën kundër grave, dhe gratë kundër burrave. Gratë tradhëtohen e tradhëtojnë, vetveten dhe të tjerët. Në gjithë shkrimet e Ferrantes ka edhe shumë seks të egër, shpesh joromantik. Do të ishte e saktë, megjithëse ndoshta thjeshtëzuese, t'i quaja këta libra feministë. Mjafton të thuash që sjellin një hulumtim dhe një intensitet të rrallë në letërsinë bashkëkohore, apo në çfarëdolloj letërsie, të ekplorimit intim, shpesh plot me detaje të dhimbshme, të përjetimit tërësor të të qenit femër, dhe në romanet napolitane, të kompleksitetit të thellë të miqësisë femërore.

The New York Review of Books

Saga napolitane, në thelb, ka të bëjë me dijen dhe njohuritë, mundësitë dhe caqet e tyre, njohuritë intelektuale, seksuale dhe politike. Ç’lloj njohurish duhen për të mbijetuar në këtë botë? Si mund t’i arrijmë ato? Si na ndryshojnë, na plagosin dhe na fuqizojnë, shpesh njëkohësisht ato? Çfarë do të donim të dinim dhe çfarë do të donim të mos mësonim kurrë? Çfarë kontrollojmë? Çfarë na kontrollon?

The New York Review of Books

Kur lexoj sagën napolitane, kuptoj që nuk dua të ndaloj kurrë. Bezdisem nga çdo lloj pengese (puna, të njohurit që më përshëndesin në metro) që kërcënon të më ndajë nga librat. Mbaj zi për ndarjet (edhe një vit pritje për romanin e ardhshëm, si do t’ia bëj?). Një dëshirë e pangopur më shtyn për të vazhduar.

The New Yorker

Do të ishte e vështirë të gjendej një portret më i vërtetë se ai i miqësisë mes dy grave në sagën napolitane të Ferrantes, e cila merr udhë në vitet pesëdhjetë të shekullit XXI, duke rrëfyer një histori të vetme që ka fuqinë pushtuese të një miti zanafille.

Vogue

Ferrante shkruan me ngut të egër, intim, një lloj kremtimi i zemërimit. Ferrante është tmerrësisht e zonja me zemërimin, një lloj shumë specifik tërbimi që ushqehet nga gratë, të cilave shpesh nuk u lejohet ta shprehin.

Ndodh të zemërohemi për shkak të pozitës në të cilën ndodhemi, qoftë si bashkëshorte, bija, nëna apo mikesha, dhe unë nuk arrij të gjej asnjë grua tjetër që ta përshkruajë në mënyrë kaq të drejtpërdrejtë dhe madhështore këtë lloj tërbimi, me një qëndrim të patrembur e guximdhënës në kërkim të furisë.

The San Francisco Chronicle