Para se të bihet pre e alarmeve për bjerrje gjuhe, a jemi ndalur të vëzhgojmë pa paragjykime e me mjete shkencore si po e flasin shqipen shtresat e ndryshme socialkulturore? Si po vetërregullohen de facto shqipfolësit, që me instiktin e gjuhës amtare e ndiejnë se standardet që njësuan shqipen nuk u mjaftojnë më për të pasqyruar një jetesë ndryshe?
Mjaft probleme aktuale të Kodit Standart kanë ardhur si rezultat i ndërprerjes së bashkëveprimit të tij me bazën historike të shqipes së kultivuar, ndërsa lidhur me Gjuhën Letrare, problemi i vërtetë i saj sot është ngurtësia në strukturë, pasojë e hegjemonisë së Kodit Standart ndaj saj dhe ndaj çdo forme tjetër të demokracisë gjuhësore.