Jon Fosse ka lindur më 29 shtator 1959 në Haugesund, në Norvegji në vitin 1959. Ai është autor i shumë romaneve, veprave teatrale, jofiction, librave për fëmijë, Jon Fosse njihet dhe vlerësohet, mbi të gjitha, si dramaturg. Në vitin 2023 fitoi çmimin Nobel në Letërsi.
Të gjitha tekstet e tij flasin me njëri-tjetrin përtej zhanreve, përshtaten me njëri-tjetrin, zhvillohen në njëri-tjetrin, duke shkëmbyer tema dhe duke formuar një vepër të vetme madhështore.
Në shkrimet jo-fiction, Fosse njeh ndikimin themelor të Heidegger-it, filozofia e të cilit synonte të përshkruante “ekzistencën”, ashtu si Fosse kërkon të kuptojë strukturën themeluese të jetës.
Fosse u diplomua në Universitetin e Bergenit për letërsi krahasuese dhe që atëherë ka filluar t’i përkushtohet me kohë të plotë shkrimit, duke dhënë mësim për një kohë të gjatë në Akademinë e Shkrimit Hordaland.
Ai bëri debutimin e tij me shkrim në vitin 1983 dhe konsiderohet si një nga autorët më të rëndësishëm të teatrit bashkëkohor. Ai ka eksperimentuar me zhanre të ndryshme, nga tregimet te poezia, nga ato jofiction e deri te librat për fëmijë.
Në një peizazh letrar si ai norvegjez, mjaft i dominuar nga një realizëm i caktuar i fokusuar shpesh në marrëdhëniet familjare, shkrimi i Fosse mbetet mjaft unik, në mos edhe i izoluar. Kërkimi i tij për atë që është e vështirë të shprehet, për melodinë me fjalë, është thellësisht poetike. Ata që e krahasojnë atë me Ibsenin kufizohen në krahasime thjesht gjeografike dhe kombëtare, frymëzimi letrar më i dukshëm - madje i deklaruar - është ai i Beckett: ndoshta më shumë në veprat e kaluara, megjithatë, ndërsa kohët e fundit pozicioni i tij është bërë më i fortë në lidhje me traditën përmes përfshirjes së elementeve formale dhe tematike të letërsisë klasike në tekste.
Fosse është një shkrimtar me një prodhimtari të lartë dhe një intelektual i shumanshëm, ndër zërat më domethënës të dramaturgjisë bashkëkohore, aq sa ka fituar edhe pseudonimin “Samuel Beckett i shekullit të 21-të”.
Ai bëri debutimin e tij me shkrim në vitin 1983 me romanin “Raudt, svart”, (I kuq, i zi) duke eksperimentuar më pas me zhanre dhe stile heterogjene, si letërsia e shkurtër, poezia, letërsia jofiction dhe për fëmijë.
Drama e tij e parë, “Og aldri skal vi skiljast” (Dhe ne nuk do të ndahemi kurrë), u interpretua dhe u botua në vitin 1994.
Në fillim të viteve nëntëdhjetë Jon Fosse mori vlerësimin e tij të parë, veçanërisht për tregimet e tij për fëmijërinë; në vitin 1996, përveç disa çmimeve për veprat e tij në prozë, ai fitoi për herë të parë çmimin prestigjioz ndërkombëtar Henrik Ibsen (do ta fitojë sërish në vitin 2010); qysh atëherë, veprimtaria e tij artistike është shoqëruar vazhdimisht me një sërë çmimesh. Ai ka rrëmbyer Çmimin e Letërsisë Nynorsk, Nordista Pris të Akademisë Suedeze, Çmimin Ubu, Çmimin Evropian për Letërsinë. Në vitin 2005 u emërua Komandant i Urdhrit Mbretëror Norvegjez të Shën Olav dhe në vitin 2007 Franca i dha Urdhrin Kombëtar të Meritës.
Në vitin 2015, Universiteti i Bergenit, në të cilin u diplomua në vitin 1987, i dha një doktoratë nderi dhe në të njëjtin vit ai fitoi Çmimin e Letërsisë së Këshillit Nordik. Në vitin 2016 ai u nderua me çmimin Willy Brandt, i cili sanksionoi suksesin e Fosse në Gjermani, ku përkthehet gjerësisht dhe ku regjisorë kryesorë, si Thomas Ostermeier, e kanë sjellë vazhdimisht në skenë me ndjeshmëri dhe sukses të madh.
Në prill 2022, romani i tij “A New Name: Septology VI-VII”, i përkthyer në anglisht nga Damion Searls, u përfshi në listën e ngushtë për Çmimin Ndërkombëtar Booker.
Veprat e tij janë përkthyer në mbi 40 gjuhë. Në gjuhën shqipe kanë ardhur të përkthyera dy vepra: “Ttrilogji” dhe “Nata me këngë”.
A man starts driving without knowing where he is going. He alternates between turning right and left, and finally he gets stuck at the end of a forest road. Soon it gets dark and starts to snow, but instead of going back to find help, he ventures, foolishly, into the dark forest. Inevitably, the man gets lost, and as he grows cold and tired, he encounters...
Melancholy I - II is a fictional invocation of the nineteenth-century Norwegian artist Lars Hertervig, who painted luminous landscapes, suffered mental illness and died poor in 1902. In this wild, feverish narrative, Jon Fosse delves into Hertervig’s mind as the events of one day precipitate his mental breakdown. A student of Hans Gude at the Academy of...
“Nata me këngë” trajton boshllëkun e përditshëm të një çifti dhe ngërçin e komunikimit mbi vështirësitë e lidhjes. “Nata me këngë” është një rrëfim mbi dilemat, vendosmërinë dhe orientimin njerëzor. E veçanta e autorit konsiston mbi këto boshllëqe, ku “të pathënat dalin në pah”, për të cilat u vlerësua edhe me Çmim Nobel.
A young man lives alone with his mother and his beloved dog in a house in a small village overlooking the fjord. The dog has run off and gone missing. This has never happened before... In The Dead Dogs, lives are shockingly disrupted by an event that changes the direction of their future. Fosse's drama explores life lived in unexpected ways, with a sense...
A girl sits on a sofa, not knowing what to do with herself. She argues with her mother and envies her older sister. She also longs for her absent father, a seaman. A middle-aged woman paints a portrait of herself as a young girl, sitting on a sofa, but she's beginning to doubt her artistic ability. Still at odds with her sister and her mother and haunted...